Τα οφέλη της άσκησης...με λίγα και απλά λόγια!

Τα οφέλη της άσκησης...με λίγα και απλά λόγια!

Ορισμός της Γυμναστικής (Mala Encyklopedia Sportu): Γυμναστική είναι ένα σύστημα, ειδικά επιλεγμένων φυσικών ασκήσεων και μεθόδων, που έχει σα σκοπό να προωθήσει την ανάπτυξη των ασκούμενων, να ενισχύσει την κατάσταση της υγείας τους, να αντισταθμίσει τα αποτελέσματα των μονόπλευρων κινητικών ενεργειών και να τους προετοιμάσει για την κινητική εξειδίκευση στη δουλειά και στον αθλητισμό.

Γιατί να γυμναζόμαστε; Γυμναζόμαστε για να αυξήσουμε τη βιολογική μας απόδοση με παράλληλη διατήρηση ή βελτίωση της υγείας μας (ο λόγος εισαγωγής της Φυσικής Αγωγής στα σχολεία).

Είδη Γυμναστικής:

• Γενική-Παραδοσιακή-Ελεύθερη-Βασική-Μαζικός Αθλητισμός (Βοηθητική Γυμναστική-Αεροβική Γυμναστική)
• Οργανωμένη άθληση-Ερασιτεχνικός Αθλητισμός-Πρωταθλητισμός
• Ειδική Φυσική Αγωγη-Άθληση/Αποκατάσταση Α.με.Α. Θεραπευτική/ Διορθωτική/ Ορθοσωματική Γυμναστική

Οφέλη συστηματικής γύμνασης I:
 

Α) Στην σωματική υγεία: Η κακή διατροφή και η έλλειψη άσκησης έχουν αυξήσει την θνησιμότητα σε παγκόσμιο επίπεδου κατά 5%. Ερευνητικά δεδομένα έχουν δείξει ότι η άσκηση επηρεάζει την σωματική υγεία του πληθυσμού, αφού μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακού επεισοδίου. Η άσκηση χρειάζεται για την διατήρηση της υγείας, για την σωστή διάπλαση και εμφάνιση, αυξάνει κατακόρυφα την αποδοτικότητα σε κάθε είδους χειρωνακτική ή πνευματική εργασία, απαλλάσσει από το stress και το άγχος και μαζί με τη σωστή διατροφή, βοηθάει στην διατήρηση του μυϊκού ιστού.

   Ειδικά για τις γυναίκες (και κυρίως λόγω μορφολογικών διαφορών με τους άνδρες),  η συστηματική άσκηση τις καθιστά πιο γρήγορες σε απότομες κινήσεις (λόγω μεγαλύτερου εύρους στην κίνηση των αρθρώσεων), πιο πειθαρχημένες, καρτερικές, εγκρατείς και με μεγαλύτερη αντοχή στην σκληρή προπόνηση και τέλος, η ικανότητα προσαρμογής των γυναικών είναι μεγαλύτερη από τους άνδρες, καλύπτοντας έτσι τα όποια ανατομικά και μορφολογικά μειονεκτήματα.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την σωματική απόδοση είναι:

·        Βιολογικοί (ενεργειακοί, νευρομυϊκοί, κληρονομικοί),

·        Ψυχολογικοί (κίνητρα, άγχος, σθένος, προσωπικότητα-νοημοσύνη) και

·        Περιβαλλοντικοί (υψόμετρο, θερμοκρασία, υγρασία, τεχνολογία κ.α).

  Προσαρμογές του οργανισμού κατά την άσκηση έχουμε σε πολλά συστήματα, όπως το καρδιαναπνευστικό, το νευρομυϊκό, καθώς και μεταβολικές, αιματολογικές και ιστοχημικές μεταβολές. Γενικότερα μετά από περίοδο άσκησης (η οποία εξαρτάται πάντα από το προπονητικό ερέθισμα, το είδος, τη διάρκεια και την επιβάρυνση της άσκησης) η καρδιακή συχνότητα στην ηρεμία και στην υπομέγιστη ένταση ελαττώνεται, ενώ αντίθετα ο όγκος παλμού και η μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου αυξάνονται. Επίσης έχουμε αύξηση του πνευμονικού όγκου και πνευμονικής  χωρητικότητας και αύξηση της αερόβιας ικανότητας (δηλ. αύξηση στην παροχή Ο₂ στους εργατικούς μύες καθώς και αυξημένη πρόσληψη και χρησιμοποίησή του).

Διαφορά προπονημένου-απροπόνητου: Ο οργανισμός του προπονημένου λειτουργεί πιο «οικονομικά» και επανέρχεται στην ηρεμία γρηγορότερα. (παράδειγμα: Αν δύο άτομα τρέξουν την ίδια απόσταση με την ίδια ταχύτητα, ο προπονημένος θα έχει καλύτερη απόδοση, δηλ. θα είναι πιο «ξεκούραστος» από τον απροπόνητο). 

Πρακτικές εφαρμογές:

• Όλες οι σωματικές παράμετροι εξασθενούν με την ηλικία, όχι όμως με τον ίδιο ρύθμο: Διαφορές από άτομο σε άτομο και από σύστημα σε σύστημα.
• Ταχύτητα νευρικής ώσης, ευλυγισία αρθρώσεων, μυϊκή δύναμη καθώς και η λειτουργική ικανότητα ζωτικών οργάνων: Μειώνεται δραματικά με την αύξηση της ηλικίας.

Η τακτική συμμετοχή σε προγράμματα φυσικής δραστηριότητας των νέων και των νέων ενηλίκων:

• δεν εξασφαλίζει κατ’ανάγκη μακροζωία, αλλά βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ατόμων που αθλούνται.

• αντιμάχεται τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος και της παχυσαρκίας.
• Όχι μόνο καθυστερεί την πτώση των λειτουργικών δραστηριοτήτων που συνδέονται με την αύξηση της ηλικίας και την αχρηστία, αλλά αντιστρέφει αυτή την απώλεια ανεξάρτητα από το πότε δραστηριοποιείται ο οργανισμός.     

 Οφέλη συστηματικής γύμνασης II:

B) Στην πνευματική υγεία: Η θετική επίδραση της άσκησης στην υγεία, είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Έλληνες και Λατίνοι φιλόσοφοι πίστευαν πως οι διάφορες μορφές αθλητισμού είναι ένα μέσον διατήρησης της υγείας αλλά και της πνευματικής απόδοσης. Δεν είναι άλλωστε περίεργο να το συμπεράνει κάποιος αυτό αν σκεφτεί ότι ένα από τα πλέον γνωστά αποφθέγματα που έχουν διατηρηθεί μέχρι σήμερα και είναι διαχρονικότατο έχει να κάνει με την διατήρηση της πνευματικής σε συνάρτηση με την σωματική υγεία.

1. Φιλοσοφικές απόψεις:

   Ο Πλάτωνας θεωρούσε την άσκηση ως στοιχείο υγείας της ψυχής και του σώματος. «Πάντα έκγονα ροής τε και κίνησης» (Η κίνηση μας δίνει την αίσθηση του είναι και του γίγνεσθαι). Ο Αθλητισμός εξάλλου είναι η κυρίαρχη δράση για την κανονική σωματική και ομαλή ψυχική εξέλιξη (Times, 1990).

    H αξία της άσκησης συνίσταται, εκτός των άλλων, στην ψυχοσωματική καλλιέργεια, την αυτοπεποίθηση, την αγάπη για υγιεινές συνήθειες, προάγει τις σωστές σχέσεις ανάμεσα στα δύο φύλα και προκαλεί αίσθημα ζωντάνιας και ευεξίας. Με λίγα λόγια η Γυμναστική βοηθάει στην βελτίωση της εικόνας του εαυτού μας. Τα οφέλη από τη συμμετοχή σε προγράμματα φυσικής δραστηριότητας είναι πολλαπλά και αντανακλούν σε όλους του τομείς της προσωπικότητας. 

2. Σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες:

   Οι σύγχρονες θεωρίες για την χρηστικότητα και την αποτελεσματικότητα της χρόνιας και συστηματικής γύμνασης, κάνουν λόγο για συναισθηματικά, αλλά και  αναπτυξιακά οφέλη και οι ειδικοί καταλήγουν ότι είναι τόσα πολλά (αμέτρητα) τα πλεονεκτήματά της, που την καθιστούν άξια του χρόνου που απαιτείται και της προσπάθειας που καταβάλλεται.

   Οι φυσικές ασκήσεις της Γυμναστικής λειτουργούν για να καλλωπίσουν τα επίπεδα ικανότητας του ασκούμενου, αργά και σταθερά, έτσι ώστε η γενική βελτίωση της σωματικής και πνευματικής κατάστασης, καθώς επίσης και η κατάρτιση νοημοσύνης, είναι δυνατές χωρίς ιδιαίτερο κόπο και προσπάθεια.
   Η γυμναστική έχει επίσης τη δυνατότητα να βοηθήσει να διδάξει την ευθύνη και αυτό γιατί η φύση της άσκησης είναι τέτοια που την καθιστούν εξαιρετικά εξατομικεύσιμη για κάθε μεμονωμένο άτομο κάτι το οποίο καθίσταται πολύ εύκολο να αξιολογηθεί ως ξεχωριστή επιτυχία του εαυτού μας.

3. Η άποψη των γιατρών:

   Ο επιδημιολόγος της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, Δρ. Φρανκ Χου, έγραψε σε ένα από τα περιοδικά της Σχολής του ότι «η Άσκηση είναι το μοναδικό πράγμα που πλησιάζει τον ορισμό του "μαγικού φίλτρου", όσον αφορά τα ισχυρά και καθολικά οφέλη που παρέχει».

   Η Δρ. Μαίρυλιν Μόφφατ, καθηγήτρια Φυσιοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, έπειτα από πολυετή ενασχόληση με ασθενείς και προγράμματα αποκατάστασης, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι  «η Γυμναστική ασκεί θετική επίδραση τόσο στην σωματική όσο και στην ψυχική υγεία. Ο στόχος είναι να γυμνάζεται κανείς όσο του επιτρέπει το σώμα του, και να ξεκουράζεται όταν έχει ανάγκη να ξεκουραστεί». Όσον αφορά τους πάσχοντες από κατάθλιψη, έχει διαπιστωθεί ότι η συστηματική Γυμναστική αποτελεί σημαντική προσθήκη στην φαρμακευτική ή/και ψυχολογική αγωγή που χορηγείται για την αντιμετώπισή της.

Συμπεράσματα:

• Άσκηση για διατήρηση της σωματικής και ψυχικής υγείας και ισορροπίας
• Άσκηση για σωστή διάπλαση, ανάπτυξη και εμφάνιση
• Άσκηση για απαλλαγή από stress και άγχος
• Άσκηση για βελτίωση της ποιότητας ζωής
• Άσκηση για απόκτηση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας με ροπή προς τις υγιεινές συνήθειες.
• Άσκηση ως κύριος παράγοντας της προληπτικής ιατρικής
• Άσκηση για αίσθηση πραγματικής ευεξίας και ζωντάνιας

Καραϊωσήφ Αλέξανδρος  Μ. Res.

Καθηγητής Ειδικής Φυσικής Αγωγής

Πηγές:

1)Αναστασιάδης Α, Γίδαρης Δ. Η Γυμναστική στην Εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη 1993.

2)McArdle, W.D., Katch, F.I., Katch, V.I. Φυσιολογία της Άσκησης (Essentials for Exercise Physiology), 2^η Έκδοση, Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης, Αθήνα 2001.

3)Τσιλιγκίρογλου-Φαχαντίδου Α. Υγιεινή, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1991.

  
 Contact: a_karaiosif@yahoo.com
                facebook