Ο ρόλος των Σ.Μ.Ε.Α. στην ένταξη και επανένταξη μαθητών με Ε.Ε.Α.

Ο ρόλος των Σχολικών Μονάδων Ειδικής Αγωγής στην ένταξη και επανένταξη μαθητών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες

   Τα τελευταία 30 χρόνια στη χώρα μας, παρατηρείται μια αλλαγή στην στάση της κοινωνίας απέναντι στα Άτομα με Αναπηρία (Α.με.Α.) και κυρίως στα νοητικά υστερούντα πρόσωπα, αφού αποδεικνύεται στην πράξη ότι με ειδική αγωγή και ειδική καθοδήγηση, μπορούν να είναι κοινωνικά επαρκή και οικονομικά ανεξάρτητα. Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα αυτά εκτός από τα προβλήματα κοινωνικής προστασίας και ιατρικής περίθαλψης, αντιμετώπιζαν πρόβλημα και με το εκπαιδευτικό σύστημα. Επόμενο ήταν να αναδειχθεί η ανεπάρκεια του γραφειοκρατικού μοντέλου της εκπαίδευσης με τη μορφή που την ξέρουμε σήμερα. 
    Από τα πρώτα στάδια της Ειδικής Εκπαίδευσης παρουσιάστηκε ασυμβατότητα με τους στόχους και τα εκπαιδευτικά μέσα που η κοινωνία αναγνώριζε ως προϋποθέσεις για το «κανονικό» σχολείο. Για το λόγο αυτό δημιουργήθηκαν οι Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής (Σ.Μ.Ε.Α), που από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας τους επικεντρώνονταν στην αποδοτικότητα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων παρά στο ρευστό πλαίσιο λειτουργίας τους.  

   Οι βασικές αρχές της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, περιλαμβάνουν τον αυτοπροσδιορισμό, την ανάπτυξη της προσωπικότητας και την ένταξη ή επανένταξη των Α.με.Α. στο κοινωνικό σύνολο. Οποιαδήποτε ορολογία και αν χρησιμοποιηθεί για να χαρακτηρίσει τα άτομα με αναπηρία (Ειδικές Ανάγκες, Αναπηρία, Μαθησιακές Δυσκολίες, Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες, Μειονεξία), τα οφέλη της κατάργησης της διάκρισης και της διαφοράς είναι πολλαπλάσια. Η λανθασμένη γενική αντίληψη του ζητήματος της εκπαίδευσης των Α.με.Α., ενισχύεται από το γεγονός ότι οι υπάρχουσες προκαταλήψεις και τα στερεότυπα της κοινωνίας, δηλώνουν ότι οι ανάπηροι μαθητές και ενήλικοι δεν είναι ικανοί να προσφέρουν κάτι σημαντικό. Η σχολική ένταξη συμβάλλει στην απομυθοποίηση των στερεοτυπικών αντιλήψεων, στην ενίσχυση της εκτίμησης του ανάπηρου μαθητή προς τον άλλον και τον εαυτό του, με πολλαπλά κοινωνικά οφέλη και θετικές συνέπειες για την ανάπτυξη και ολοκλήρωση της προσωπικότητας των Α.με.Α.  
    Για την κοινωνική ένταξη τους όμως, και την ισότιμη συμμετοχή τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι, βασική προϋπόθεση είναι η οικονομική ένταξη τους στην κοινωνία. Είναι γεγονός όμως, ότι η κοινωνική τάση περιορισμού-αποκλεισμού τους εκφράζεται κυρίως στο ζήτημα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Για την άρτια και ολοκληρωμένη επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση των Α.με.Α. χρειάζεται απαραίτητα η ύπαρξη κατάλληλου προγράμματος και εξειδικευμένου εκπαιδευτικού προσωπικού. Αυτό επιτυγχάνεται μόνο μέσω της επαγγελματικής κατάρτισης στους διάφορους φορείς ειδικής αγωγής (Σ.Μ.Ε.Α., σωματεία-συλλόγους ΑμεΑ. διάφοροι κοινωνικοί φορείς κλπ).
     Μέσω ειδικών παιδαγωγικών μέτρων, μέσων και μεθόδων διδασκαλίας επαγγελματικού προσανατολισμού από εξειδικευμένο προσωπικό, τα μαθήματα βασικής κατάρτισης οδηγούν σταδιακά σε ειδικεύσεις. Η εφαρμογή νέων τεχνολογιών με τις απαραίτητες διορθωτικές προσαρμογές, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας, έχουν ως τελικό στόχο την επιτυχή ενσωμάτωση των νέων με αναπηρία, στην επαγγελματική και οικονομική ζωή της κοινωνίας, οδηγώντας μελλοντικά σε αμφίδρομη θετική σχέση κοινωνίας και Α.με.Α.. Από τη μία η καθολική αξιοποίηση των ανθρώπινων πόρων και του διαθέσιμου εργατικού δυναμικού και από την άλλη η βελτίωση της ποιότητας ζωής των Α.με.Α. και των οικογενειών τους.

Καραϊωσήφ Αλέξανδρος M. Res. 
Καθηγητής Ειδικής Φυσικής Αγωγής
Πρόεδρος Α.Σ. ΑμεΑ ΕΝ ΣΩΜΑΤΙ ΥΓΙΕΙ Βέροιας

 
Πηγές: 

1. Δελλασούδας Λ. (2005). Εισαγωγή στην Ειδική Παιδαγωγική. Τόμος Α’. Αθήνα.  
2. Fink, A. & Friend, M. (1989). Παιδαγωγική – Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.