Η Αναπηρία προκαλείται από τον τρόπο που μια Κοινωνία είναι οργανωμένη και όχι από την λειτουργικότητα ενός ατόμου

Μήνυμα του “Εν Σώματι Υγιεί”
για την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία 2022

"Η Αναπηρία προκαλείται από τον τρόπο που μια Κοινωνία είναι οργανωμένη και όχι από την λειτουργικότητα ενός ατόμου"    

*Καραϊωσήφ Αλέξανδρος Μ.Res. 

   Για την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, η UNICEF καλεί τα κράτη να επιταχύνουν τη διαδικασία μετάβασης στο Κοινωνικό Μοντέλο της Αναπηρίας στο πλαίσιο των συστημάτων αξιολόγησης και καθορισμού μιας κατάστασης. Σε πολλές χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου το τρέχον κρατικό σύστημα για την αξιολόγηση της αναπηρίας και τον καθορισμό της λειτουργικότητας, εξακολουθεί να βασίζεται στο ιατρικό μοντέλο που λέει ότι οι άνθρωποι είναι ανάπηροι λόγω των προβλημάτων ή των διαφορών τους. 

   Με βάση το ιατρικό μοντέλο, η αναπηρία σχετίζεται με την απώλεια, τη βλάβη ή την απόκλιση από τις “φυσιολογικές” ψυχικές ή βιολογικές λειτουργίες του ανθρώπου. Σύμφωνα λοιπόν με το ιατρικό μοντέλο, αυτές οι βλάβες ή διαφορές θα πρέπει να διορθώνονται ή να αλλάζουν με ιατρικές και άλλες θεραπείες, ακόμη και όταν η βλάβη ή η διαφορά δεν προκαλεί πόνο ή ασθένεια. Επίσης, βασικός πυλώνας του ιατρικού μοντέλου, είναι ότι τα ΑμεΑ, είναι "αδύναμα" και "απροστάτευτα" κάτι που έχει ως αποτέλεσμα τον συνεχιζόμενο οίκτο της κοινωνίας. Αντίθετα, το Κοινωνικό Μοντέλο της Αναπηρίας λέει ότι η αναπηρία προκαλείται από τον τρόπο που είναι οργανωμένη η Κοινωνία και όχι από την ίδια την αναπηρία ή τη διαφορετικότητα ενός ατόμου. Εξετάζει τρόπους άρσης των φραγμών που περιορίζουν τις επιλογές ζωής για τα Άτομα με Αναπηρία. Όταν αρθούν τα εμπόδια, τα Άτομα με Αναπηρία μπορούν να είναι ανεξάρτητα και ίσα στην κοινωνία, με επιλογή και έλεγχο της ζωής τους. 

   Τα περισσότερα αναπτυγμένα κράτη, μέσω των αντίστοιχων Υπουργείων Εργασίας, Υγείας κλπ και με την υποστήριξη της UNICEF έχουν δεσμευτεί να καθιερώσουν το Κοινωνικό Μοντέλο της Αναπηρίας. Στην Ελλάδα, αναμφίβολα έχουν γίνει βήματα προόδου προς το Κοινωνικό Μοντέλο. Στην πράξη όμως, και στη νοοτροπία της κοινωνίας, που σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι δεκτική σε καινοτομίες και αντίθετα, ορισμένα πράγματα θεωρούνται ακόμα και σήμερα ταμπού, το Ιατρικό Μοντέλο είναι αυτό που επικρατεί.  Η συζήτηση για την αναπηρία, την οικογένεια και την κοινωνία είναι πολύ παλιά. Οι ανάγκες των Ατόμων με Αναπηρία ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα υψηλή προτεραιότητα στο συνολικό σύστημα των περισσότερων κοινωνιών. Ωστόσο, όσο ο πληθυσμός των ΑμεΑ αυξάνεται (με την πρόοδο της ιατρικής και της τεχνολογίας), δεν μπορούμε πλέον να τις αγνοούμε. Ο τρόπος που μέχρι τώρα έχουν αντιμετωπιστεί οι ανάγκες τους δεν ήταν επιτυχής. Η συνολική φροντίδα, από τη διάγνωση έως τη θεραπεία και την ένταξη ή επανένταξη στην κοινωνία ήταν κατακερματισμένη και αποδιοργανωμένη. 

   Επομένως, πρέπει να υπάρξει διαφορετικός τρόπος σκέψης για τα Άτομα με Αναπηρία και πρέπει να αναπτυχθούν νέα μοντέλα και συστήματα που να καλύπτουν τους ανάγκες τους. Όπως πολύ συχνά φωνάζουν τα ίδια τα Άτομα με Αναπηρία, αλλά και οι φορείς/σωματεία/σύλλογοι που τους εκπροσωπούν, έχουν πολλά να συνεισφέρουν στην κοινωνία που ζουν, εφόσον φυσικά τους δοθεί η ευκαιρία να το κάνουν.

Καραϊωσήφ Αλέξανδρος Μ.Res.

Εκπαιδευτικός Προσαρμ. Φ.Α. - Προπονητής ΑμεΑ

Τεχνικός Διευθυντής “Eν Σώματι Υγιεί” A.Σ. ΑμεΑ Βέροιας