Το αγωνιστικό προφίλ ενός Διαιτητή Ποδοσφαίρου και τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης και αποφυγής τραυματισμών

Το αγωνιστικό προφίλ ενός Διαιτητή Ποδοσφαίρου και τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης και αποφυγής τραυματισμών

 Το παρόν άρθρο αποτελεί μετάφραση της ενότητας "Διαιτητής" του FIFA Medical Network

Η τελευταία επίσημη έρευνα της FIFA (“Big Count 2006”), έδειξε ότι παγκοσμίως υπάρχουν περίπου 900.000 καταγεγραμμένοι Διαιτητές και Βοηθοί Διαιτητές, σε όλες τις βαθμίδες του ποδοσφαίρου. Από αυτούς περίπου το 90% είναι άνδρες και το 10% γυναίκες. Από αυτούς, περίπου 3.400 είναι «διεθνείς» και φοράνε κάποιο από τα σήματα της FIFA.

Το παρακάτω άρθρο θα παρουσιάσει μια επισκόπηση των σχετικών σωματικών και ιατρικών παραμέτρων που σχετίζονται με τους Διαιτητές Ποδοσφαίρου. Οι ειδικοί που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο,  χρειάζεται να κατανοήσουν τις ιδιαίτερες απαιτήσεις ενός αγώνα, τα απαιτούμενα επίπεδα φυσικής κατάστασης, το προφίλ των τραυματισμών και άλλα σχετικά θέματα αυτών των «αθλητών».

 

Χαρακτηριστικά (ενός Διαιτητή)

Οι Διαιτητές και οι Βοηθοί Διαιτητές, παίζουν σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια ενός αγώνα, διασφαλίζοντας ότι όλοι οι ποδοσφαιριστές ακολουθούν τους Κανόνες του Παιχνιδιού. Ο ρόλος τους είναι τόσο σημαντικός, ώστε κανένας αγώνας δεν θα ήταν δυνατόν να ολοκληρωθεί χωρίς αυτούς. Οι διαιτητές μπορεί να μην παίζουν την μπάλα, αλλά πρέπει να ακολουθήσουν το ρυθμό του παιχνιδιού, να βρίσκονται πάντα κοντά στις φάσεις και να είναι στην καλύτερη δυνατή θέση ώστε να μπορούν να λαμβάνουν σωστές αποφάσεις. Αυτό προϋποθέτει υψηλά επίπεδα φυσικής κατάστασης. Οι διαιτητές, ειδικά αυτοί που βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο, είναι κατά μέσο όρο 10 με 15 χρόνια μεγαλύτεροι από τους ποδοσφαιριστές που έχουν υπό τον έλεγχό τους. Μόνο τα τελευταία χρόνια οι εθνικές ομοσπονδίες έχουν αναγνωρίσει τους διαιτητές ως επαγγελματίες. Η αγγλική Πρέμιερ Λιγκ αποτελεί ένα καλό παράδειγμα πρωταθλήματος, όπου οι διαιτητές έχουν γίνει όλο και πιο επαγγελματίες.

 

Σωματικές Απαιτήσεις

Οι Διαιτητές στο υψηλότερο επίπεδο, έχουν παρόμοιες αγωνιστικές απαιτήσεις με αυτές που έχει ένας ποδοσφαιριστής που αγωνίζεται ως μέσος. Ένας διαιτητής μπορεί να καλύψει μέχρι και 13χλμ σε ένα διεθνές παιχνίδι (και ο βοηθός διαιτητής περίπου 5-6χλμ). Επιπλέον υπάρχει ένα σημαντικό γνωστικό και αντιληπτικό φορτίο για τους διαιτητές. Είναι επιφορτισμένοι με το να αποφασίζουν ταχύτητα για ένα πολύ μεγάλο αριθμό αποφάσεων (περίπου 130) σε κάθε αγώνα. Αυτοί οι αριθμοί καταδεικνύουν την ανάγκη για μια ειδική αθλητική, ιατρική και πνευματική προετοιμασία, για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις σωματικές και ψυχολογικές απαιτήσεις του σύγχρονου ποδοσφαίρου.

Για τους Διαιτητές και Βοηθούς Διαιτητές υψηλού επιπέδου, είναι απαραίτητο ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα προπόνησης. Το σημαντικό σημείο αυτού του προγράμματος είναι να περιέχει υψηλής έντασης ασκήσεις και επαναλαμβανόμενες ασκήσεις ταχύτητας. Η FIFA και η ομοσπονδίες μέλη της, υποχρεώνουν τους διαιτητές τους που είναι στο υψηλό επίπεδο σε τεστ φυσικής κατάστασης σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα και εξειδικευμένα για το ποδόσφαιρο τεστ φυσικής κατάστασης, είναι το Υο-Υο Test για τους διαιτητές και μια προσαρμογή του, το ARIET Test, για τους βοηθούς διαιτητές. Κάποια άλλα τεστ, περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενα ταχύτητες (6x40m) και ένα υψηλής έντασης δρομικό τεστ (20x150m).

 

Τα αγωνιστικά πρωτόκολλα (fitness tests) που χρησιμοποιεί η FIFA

 

Διατροφή και Ενυδάτωση

Ένας υγιεινός τρόπος ζωής είναι απαραίτητος για τους διαιτητές, επειδή μια διεθνής καριέρα μπορεί να διαρκέσει μέχρι την ηλικία των 45 ετών (σε ορισμένες χώρες το ηλικιακό όριο είναι τα 50 έτη). Σε αυτή την ηλικία, οι διεθνείς διαιτητές είναι υποχρεωμένοι να αποσυρθούν από την ενεργό δράση, αλλά μπορούν να συνεχίσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε τοπικό και ερασιτεχνικό επίπεδο.

Όπως οι ελίτ ποδοσφαιριστές, έτσι και οι ελίτ διαιτητές και βοηθοί διαιτητές, χρειάζεται να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα φυσικής κατάστασης. Για να είναι ικανοί να ανταπεξέλθουν σε αυτό το επίπεδο προπόνησης, είναι σημαντικό να ικανοποιούν τις διατροφικές τους ανάγκες. Ενώ υπάρχουν διαθέσιμες κάποιες οδηγίες διατροφής και ενυδάτωσης για τους διαιτητές, ωστόσο εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη δεδομένων σε αυτόν τον τομέα.

 

Προ-Αγωνιστικός Ιατρικός Έλεγχος

Ο προ-αγωνιστικός ιατρικός έλεγχος των διαιτητών (Pre-Competition Medical Assessment -PCMA), εισήχθη πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο της Γερμανίας το 2006, και από τότε έχει γίνει υποχρεωτικός για κάθε άνδρα ή γυναίκα διαιτητή που παίρνει μέρος σε διοργανώσεις της FIFA, όλων των επιπέδων (από το Παγκόσμιο Κύπελλο U-17 και πάνω). Αυτός ο ιατρικός έλεγχος επίσης έχει γίνει πλέον υποχρεωτικός και για τους βοηθούς διαιτητές. Από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010 στη Ν. Αφρική, ο ιατρικός έλεγχος έχει γίνει προαπαιτούμενος για όλους τους άνδρες και γυναίκες διαιτητές που παίρνουν μέρος σε διοργανώσεις της FIFA.^1-2

Εφόσον πολλοί διαιτητές είναι αθλητές «μεγαλύτερης ηλικίας», συνήθως συνιστάται και ένα ΗΚΓ κατά τη διάρκεια άσκησης. Η κυριότερη αιτία αιφνίδιου θανάτου σε άτομα άνω των 35 ετών είναι η Στεφανιαία Νόσος. Το «τεστ κόπωσης» θα πρέπει να γίνεται σε όλους τους αθλητές με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο καθώς επίσης σε όλους όσους είναι άνω των 35 ετών. Μη φυσιολογικά ευρήματα, θα πρέπει να οδηγούν σε περαιτέρω πιο εξειδικευμένες εξετάσεις (π.χ. υπέρηχο και μαγνητική τομογραφία καρδιάς), και αξιολόγηση από έμπειρους αθλητικούς καρδιολόγους.

 

Προφίλ Τραυματισμών

Οι διαιτητές ποδοσφαίρου θα πρέπει επίσης να επιτηρούνται από μια διεπιστημονική ομάδα που περιλαμβάνει αθλίατρους, φυσιοθεραπευτές, γυμναστές, διατροφολόγους και μασέρ. Οποιοδήποτε σωματικό πρόβλημα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται αμέσως, προκειμένου να βελτιστοποιείται η απόδοση, να αποφεύγεται ο υποτροπιασμός και να μεγιστοποιούνται τα οφέλη της πρόληψης

Τύπος και Σημείο Τραυματισμού

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι συχνότεροι τραυματισμοί των διαιτητών είναι οι λεγόμενοι «μη-επαφής» (με ελαφρώς χαμηλότερη συχνότητα από ότι στους ποδοσφαιριστές) και τραυματισμοί υπέρχρησης (με σχετικά μεγαλύτερη συχνότητα από ότι στους ποδοσφαιριστές). Συχνότερη εμφάνιση έχουν οι θλάσεις στον δικέφαλο μηριαίο και στον γαστροκνήμιο καθώς και τα διαστρέμματα της ποδοκνημικής άρθρωσης (αστραγάλου). Τα πιο συχνά σημεία για μυοσκελετικές κακώσεις από υπέρχρηση, είναι οι μύες της οσφυϊκής χώρας, οι δικέφαλοι μηριαίοι, ο γαστροκνήμιος και ο Αχίλλειος τένοντας, με αυτά τα ευρήματα να είναι κοινά για τους διαιτητές όλων των επιπέδων και κατηγοριών, τόσο για άνδρες όσο και για γυναίκες. ^3-6

Παρόλο που οι έρευνες δεν έχουν δείξει στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ διαιτητών και βοηθών διαιτητών υψηλού επίπεδου όσον αφορά το είδος και το σημείο τραυματισμού, κάποια αποτελέσματα είναι αξιοσημείωτα. Για παράδειγμα, η τενοντίτιδα του Αχιλλείου τένοντα εμφανίζεται συχνότερα σε διαιτητές, παρά σε βοηθούς διαιτητές, κάτι το οποίο πιθανόν να οφείλεται στον μεγαλύτερο όγκο τρεξίματος που υποβάλλονται. Αντίθετα, τραυματισμοί που σχετίζονται με τους προσαγωγούς, εμφανίζονται συχνότερα σε βοηθούς διαιτητές, κάτι το οποίο επίσης εξηγείται από το είδος του τρεξίματος που καλούνται να εκτελέσουν (πλάγια βήματα κυρίως). 

Ένας πιο προσεκτικός έλεγχος του όγκου των προπονήσεων και των αγώνων μαζί με την ταυτόχρονη εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης, θα βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση των οξέων και χρόνιων τραυματισμών των διαιτητών κατά τη διάρκεια της καριέρας τους.

Άνδρες vs Γυναίκες

Συγκρινόμενοι με τις γυναίκες συναδέλφισσες τους, οι άνδρες διαιτητές που παίρνουν μέρος σε διοργανώσεις της FIFA, είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία (41χρ. έναντι 35χρ.) και έχουν μεγαλύτερη εμπειρία σε έτη. Επιπλέον, ενώ οι γυναίκες διαιτητές που τραυματίζονται είναι περισσότερες, ο τύπος και το σημείο τραυματισμού είναι ίδιος και στα δύο γκρουπ. Οι γυναίκες διαιτητές τραυματίζονται πιο συχνά σε μια διοργάνωση Παγκοσμίου Κυπέλλου από ότι οι άνδρες συνάδελφοί τους. Τέλος, τα ποσοστά τραυματισμού των διαιτητών είναι στατιστικά σημαντικά μικρότερα από τα αντίστοιχα ποσοστά των ποδοσφαιριστών^3-4

Προφίλ τραυματισμών Ανδρών Vs Γυναικών Διαιτητών

Διαιτητές Επαγγελματικών Vs Διαιτητές Ερασιτεχνικών Πρωταθλημάτων

Συγκρινόμενοι με τους διαιτητές των ερασιτεχνικών πρωταθλημάτων, οι διαιτητές και οι βοηθοί διαιτητές των επαγγελματικών πρωταθλημάτων, είναι πιο πιθανό να τραυματιστούν κατά τη διάρκεια της καριέρας τους. Επίσης οι διαιτητές και οι βοηθοί διαιτητές των επαγγελματικών πρωταθλημάτων είναι πιο πιθανό να τραυματιστούν και κατά τη διάρκεια της προπόνησής τους. Γενικά αυτοί οι διαιτητές είναι περισσότερο πιθανό να εμφανίσουν τραυματισμούς. ^5-6

Ποσοστά τραυματισμών Ελίτ Vs Ερασιτεχνών Διαιτητών

 

Πρόληψη Τραυματισμών

Έπειτα από την επιτυχία του προγράμματος FIFA 11+ στους ποδοσφαιριστές, ένα ειδικό πρόγραμμα πρόληψης τραυματισμών αναπτύχθηκε και για τους διαιτητές και τους βοηθούς διαιτητές. Αυτό το πρόγραμμα βασίζεται στο αρχικό FIFA 11+, ωστόσο λαμβάνει υπόψη το προφίλ τραυματισμών των διαιτητών που συμμετείχαν στα Παγκόσμια Κύπελλα και τις άλλες διοργανώσεις της FIFA.⁷ Αυτό το τροποποιημένο πρόγραμμα πρόληψης τραυματισμών, που ονομάζεται FIFA 11+ for Referees, εφαρμόζεται στους διεθνείς διαιτητές. Μετά από την επιτυχημένη πιλοτική του εφαρμογή, το πρόγραμμα διαδίδεται παγκοσμίως μέσω των επίσημων σεμιναρίων της FIFA για τους διαιτητές.

Το FIFA 11+ Referees Manual 

Διαιτητές FIFA που εφαρμόζουν το πρόγραμμα FIFA 11+ Referees

Επίλογος

Οι διαιτητές και οι βοηθοί διαιτητές, είναι απαραίτητο κομμάτι κάθε ποδοσφαιρικού αγώνα. Συγκρινόμενοι με τους ποδοσφαιριστές, οι διαιτητές, είναι γενικότερα μεγαλύτεροι σε ηλικία και πιο πιθανό να υποφέρουν από τραυματισμούς υπέρχρησης. Εξαιτίας αυτών των διαφορών θα πρέπει να γίνεται διαφορετική διαχείριση της προπόνησης τους σε σύγκρισης με τους ποδοσφαιριστές. Οι διαιτητές ποδοσφαίρου είναι και αυτοί αθλητές και θα πρέπει να υποστηρίζονται από μια ομάδα αθλητικών επιστημόνων με τον ίδιο τρόπο που υποστηρίζονται και οι ποδοσφαιριστές. Στρατηγικές πρόληψης τραυματισμών θα πρέπει επίσης να εφαρμόζονται και να ενθαρρύνονται για τους διαιτητές.

 

Βιβλιογραφία

1. Keller DI, Bizzini M, Feddermann N, Junge A, Dvorak J. FIFA Women’s World Cup 2011: pre-competition medical assessment of female referees and assistant referees. Br J Sports Med. 2013;47(3):179-181.

2. Bizzini M, Schmied C, Junge A, Dvorak J. Pre-competition medical assessment of referees and assistant referees selected for the 2010 FIFA World Cup. Br J Sports Med. 2012;46(5):374-376.

3. Bizzini M, Junge A, Bahr R, Helsen W, Dvorak J. Injuries and musculoskeletal complaints in referees and assistant referees selected for the 2006 FIFA World Cup: retrospective and prospective survey. Br J Sports Med. 2009;43(7):490-497.

4. Bizzini M, Junge A, Bahr R, Dvorak J. Female soccer referees selected for the FIFA Women’s World Cup 2007: survey of injuries and musculoskeletal problems. Br J Sports Med. 2009;43(12):936-942.

5. Βizzini M, Junge A, Bahr R, Dvorak J. Injuries and musculoskeletal complaints in referees – a complete survey in the top divisions of the Swiss football league. Clin J Sport Med. 2009;19(2):95-100.

6. Bizzini M, Junge A, Bahr R, Dvorak J. Injuries of football referees: a representative survey of Swiss referees officiating at all levels of play. Scand J Med Sci Sports. 2011;21(1):42-47.

7. Bizzini M, Dvorak J. FIFA 11+: an effective programme to prevent football injuries in various player groups worldwide – a narrative review. Br J Sports Med. 2015;49(9):577-579.

Μετάφραση-Επιμέλεια:

Αλέξανδρος Καραϊωσήφ M. Res.

Καθηγητής Φυσικής Αγωγής

τ. Διαιτητής Ποδοσφαίρου 

Μέλος της Ε.Δ./ΕΠΣ Ημαθίας

Κατεβάστε από εδώ το FIFA 11+ Referees Manual

Κατεβάστε από εδώ το FIFA 11+ Referees Poster