Boosting στον Παραολυμπιακό αθλητισμό και Αυτόνομη Δυσρεφλεξία

Boosting στον Παραολυμπιακό αθλητισμό και Αυτόνομη Δυσρεφλεξία

                                                                                                 Γράφει ο Αλέξανδρος Τολιόπουλος*

   Boosting στον παραολυμπιακό αθλητισμό είναι η παράνομη μέθοδος ντόπινγκ, κατά την οποία ένας αθλητής με υψηλή παραπληγία ή με τετραπληγία, προκαλεί τραυματισμούς στον εαυτό του, με στόχο να αυξήσει τις επιδόσεις του. Ο μηχανισμός αύξησης των επιδόσεων είναι η ενεργοποίηση του συμπαθητικού συστήματος μέσω έκκρισης ορμονών, όπως η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη. Τα ερείσματα που συνήθως χρησιμοποιούνται είναι υπερπλήρωση της ουροδόχου κύστης, ηλεκτροδιέγερση στα πόδια, τους όρχεις και τα δάχτυλα, ενώ κάποιοι αθλητές μπορεί να προκαλούν ακόμα και κατάγματα στα δάχτυλα των ποδιών τους προκειμένου να επιτύχουν το boosting που θεωρούν, ότι θα τους βελτιώσει αγωνιστικά.
   Λόγω της βλάβης του νωτιαίου μυελού οι αυτοτραυματισμοί και η υπερπλήρωση της ουροδόχου κύστης δεν προκαλούν πόνο ή δυσφορία. Αυτή η πρόκληση όμως της κατάστασης που ονομάζεται Αυτόνομη Δυσρεφλεξία, μπορεί να επιφέρει πολύ έντονα και ανεξέλεγκτα συμπτώματα ακόμα και απειλητικά για τη ζωή. Σε αυτά περιλαμβάνονται εγκεφαλικά και καρδιακά επεισόδια, επιληψία, υπερθερμία, διαταραχές όρασης κ.α.  Το boosting σε παραπληγικούς και τετραπληγικούς αθλητές παρόλο που έχει απαγορευτεί εδώ και πολλές δεκαετίες, εφαρμόζεται ευρύτατα, παρά τους κινδύνους, αφού δεν υπάρχουν αξιόπιστοι μέθοδοι εντοπισμού του. Υπολογίζεται ότι ως και 1/3 των αθλητών σε παραολυμπιακούς αγώνες μπορεί να αυτοτραυματίζονται πριν τους αγώνες. Έτσι η αύξηση της απόδοσης τους μπορεί να είναι μέχρι και 10%.

   Τι είναι όμως η Αυτόνομη Δυσρεφλεξία και πώς μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο αθλητές που κάνουν boosting ή ασθενείς με βλάβη νωτιαίου μυελού, όταν δεν διαγνωστεί σωστά και δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα;

Ορισμός

   Η Αυτόνομη Δυσρεφλεξία είναι μια επικίνδυνη για τη ζωή επιπλοκή, η οποία συναντάται σε τετραπληγικούς και παραπληγικούς ασθενείς με βλάβες του νωτιαίου μυελού πάνω από το επίπεδο της Θ6 ρίζας. Σε ασθενείς με πλήρεις τομές του νωτιαίου μυελού απαντάται ως και σε ποσοστό 48%, ενώ είναι λιγότερο συχνή σε ατελείς βλάβες του νωτιαίου μυελού.

   Ξεκινάει λόγω ενός αισθητικού ερεθίσματος, το οποίο μεταφέρεται με κεντρομόλες νευρικές δεσμίδες στο επίπεδο του νωτιαίου μυελού. Τυπικά εμφανίζεται σε ασθενείς με δυσσυνέργεια εξωστήρα-έξω σφιγκήρα, μια συχνή ουρολογική κατάσταση σε ασθενείς με παραπληγία και τετραπληγία, που μπορεί να επιφέρει υπερδιάταση της ουροδόχου κύστης και αύξηση της ενδοκυστικής πιέσης. Σπανιότερα η Αυτόνομη Δυσρεφλεξία εμφανίζεται σε έντονη υπερπλήρωση του παχέος εντέρου, σε τραυματισμούς, εγκαύματα, έλκη κ.τ.λ.

Μηχανισμός

   Αν η βλάβη είναι πάνω από το επίπεδο της Θ6 ρίζας και το αλγαισθητικό ή σπλαγχνικό ερέθισμα στο κάτω ήμισυ του σώματος, όπως για παράδειγμα η υπερπλήρωση της ουροδόχου κύστης, τότε το κεντρομόλο σήμα μένει στο επίπεδο του νωτιαίου μυελού και αδυνατεί να φτάσει στους υπερνωτιαίους πυρήνες του εγκεφάλου. Αντανακλαστικά (δηλαδή σε επίπεδο νωτιαίου μυελού) θα προκληθεί ενεργοποίηση του συμπαθητικού συστήματος (αφού οι άθικτες συμπαθητικές ίνες θα ενεργοποιηθούν φυσιολογικά) προκαλώντας κυρίως περιφερική αγγειοσυστολή.  Αν ο νωτιαίος μυελός δεν είχε βλάβη, η ενεργοποίηση αυτή θα αναστελλόταν σε δεύτερο χρόνο από φυγόκεντρα ανασταλτικά σήματα, από υπερνωτιαίους πυρήνες. Η αδυναμία αναστολής σε ασθενείς με βλάβη του μυελού οδηγεί σε παρατεταμένη υπερδιέγερση του συμπαθητικού συστήματος. Συνεχίζεται έτσι η απελευθέρωση νοραδρεναλίνης, ντοπαμίνης και β-υδροξυλάσης. Αγγειοσυσπαστικοί παράγοντες όπως η ρενίνη και η αγγειοτενσίνη Ι και ΙΙ παραμένουν αμετάβλητοι όσον αφορά τη συγκέντρωσή τους στο πλάσμα. Η αγγειοσύσπαση συνεχίζεται και αυξάνεται δραματικά η αρτηριακή πίεση. 

   Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης γίνεται αντιληπτή από καρωτιδικούς τασεοϋποδοχείς, γεγονός  που προκαλεί παράλληλη αντιδραστική ενεργοποίηση του παρασυμπαθητικού συστήματος, με βραδυκαρδία. Η βραδυκαρδία δεν είναι αρκετή για να αντιρροπήσει πλήρως τη συμπαθητική διέγερση και η αρτηριακή πίεση παραμένει ανεξέλεγκτα υψηλή. Σε τρίτο χρόνο ενεργοποιούνται τα συμπαθητικά κέντρα που βρίσκονται πάνω από τη βλάβη του νωτιαίου μυελού και προκαλείται περιφερική αγγειοδιαστολή στο άνω μισό του σώματος (Συμπτώματα Flush). Η τελευταία εκδηλώνεται με εντονότατο πονοκέφαλο, ερυθρότητα στο πρόσωπο, έντονη εφίδρωση, ρινική καταρροή, θόλωση όρασης και εσωτερική ανησυχία του ασθενούς.

Συμπτώματα και αντιμετώπιση

   Τα κύρια λοιπόν συμπτώματα της Αυτόνομης Δυσρεφλεξίας είναι υπερτασικές κρίσεις, έντονοι πονοκέφαλοι, έντονη εφίδρωση, ωχρότητα, άγχος, βραδυκαρδία ακόμα και οργανικό ψυχοσύνδρομο.  

   Η κατάσταση αυτή αποτελεί επείγον ιατρικό  περιστατικό, οφείλει να διαγιγνώσκεται άμεσα και να αντιμετωπίζεται με άμεση άρση του αιτίου προ την προκάλεσε, συνήθως με άμεσο καθετηριασμό της  υπερπληρωμένης ουροδόχου κύστης.  Πολλές φορές θα χρειαστεί παράλληλη αντιμετώπισης της υπερτασικής κρίσης με αντιϋπερτασικά φάρμακα.  Δεν είναι σπάνιες οι φορές που η Αυτόνομη Δυσρεφλεξία αντιμετωπίζεται λανθασμένα ως υπερτάσικό επεισόδιο ανθεκτικό στη φαρμακευτική αγωγή. Καθυστερημένη θεραπεία  μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για τον ασθενή με βλάβη του νωτιαίου μυελού και έχουν περιγραφεί ακόμα και θάνατοι.

*Ο Α. Τολιόπουλος κατάγεται από τη Βέροια και είναι αναγνωρισμένος Αθλητίατρος στη Γερμανία. Έλαβε την υποειδικότητα της Αθλητιατρικής, μετά από την προαπαιτούμενη εκπαίδευση και εξετάσεις στον Ιατρικό Σύλλογο Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας (Ärztekammer Nordrhein).

Πηγή: reha-med.gr