"Η Ελληνική Παραολυμπιακή Ομάδα και η Αντιμετώπισή της από τα ΜΜΕ"

"Η Ελληνική Παραολυμπιακή Ομάδα και η Αντιμετώπισή της από τα ΜΜΕ" *

 

*Ερευνητική Πτυχιακή Εργασία της φοιτήτριας Μαραντίδου Αθηνάς

Τμήμα Ψηφιακών Μέσων & Επικοινωνίας, Α.Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων

Αργοστόλι, Κεφαλλονιά, Ιούνιος 2018

 

Περίληψη

Η παρούσα πτυχιακή εργασία έχει ως στόχο να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και οι δημοσιογράφοι τα άτομα με αναπηρία και τους αθλητές παραολυμπιακών αγώνων.

Στο θεωρητικό μέρος της εργασίας αυτής, αναλύονται οι όροι «ΑμεΑ», «αναπηρία» και «παραολυμπιακοί αγώνες», έτσι ώστε οι αναγνώστες να κατανοήσουν καλύτερα σε ποια κατηγορία κοινού βασίζεται η έρευνα που θα ακολουθήσει. Επιπλέον, ορίζονται τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και πως αυτά επιδρούν στην αντιμετώπιση των ατόμων με αναπηρία, είτε αυτή είναι καλή, είτε κακή. Στο τέλος του θεωρητικού μέρους προβάλλεται ορολογία σχετική με τη σωστή συμπεριφορά απέναντι στα άτομα με αναπηρία.

Στο ερευνητικό μέρος της εργασίας παρουσιάζεται έρευνα που αφορά την άποψη για την αντιμετώπιση των ατόμων με αναπηρία και των αθλητών/-τριών παραολυμπιακών αγώνων από τρεις οπτικές γωνίες. Για τη μελέτη αυτή, λοιπόν,  πραγματοποιήθηκε συνέντευξη ενός παραολυμπιονίκη και ενός δημοσιογράφου, καλύπτοντας έτσι την πλευρά των αθλητών και των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Επιπλέον, έγινε διανομή ερωτηματολογίων προβάλλοντας με τον τρόπο αυτόν τις απόψεις του κοινού.

Τέλος, καταγράφονται τα συμπεράσματα στα οποία οδηγηθήκαμε από τα αποτέλεσμα της έρευνας που προηγήθηκε, καταλήγοντας στο ότι το κοινό θεωρεί λανθασμένη την αντιμετώπιση των ΑμεΑ από τα ΜΜΕ και επιθυμεί μία πιο ισότιμη αντιμετώπιση. Επιπλέον, προβάλλονται μελλοντικές προοπτικές σχετικές με την αντιμετώπιση των ατόμων με αναπηρία.

Λέξεις κλειδιά: Άτομα με Αναπηρία, αναπηρία, Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, παραολυμπιακοί αγώνες, δημοσιογράφος.

*Την περίληψη στα αγγλικά καθώς και τα πέντε πρώτα κεφάλαια της εργασίας, μπορείτε να τα βρείτε σε μορφή .pdf στο λινκ που υπάρχει στο τέλος του παρόντος άρθρου*.

Κεφάλαιο 5. Η σχέση των ΑμεΑ και των παραολυμπιονικών με τα ΜΜΕ

5.1. Ο κώδικας δεοντολογίας των δημοσιογράφων απέναντι στα άτομα με αναπηρία

Τα ζητήματα γύρω από τα άτομα με αναπηρία είναι τόσο λεπτά που χρήζουν πρέπουσα προσοχή, έτσι ώστε να μην υπάρξει κάποιο είδος προσβολής απέναντι στα άτομα αυτά. Επομένως, η παρουσίαση των θεμάτων αυτών δεν έχει να κάνει με την ύπαρξη καλών ή κακών προθέσεων, αλλά έχει άμεση σχέση με τις λέξεις, οι οποίες χρησιμοποιούνται κάθε φορά. Αυτό θα γίνει κατανοητό από τον τρόπο που θα ειπωθεί η παρακάτω φράση: α)πολίτης με αναπηρία, β)ανάπηρος πολίτης. Η διαφορά είναι φανερή. Στην πρώτη περίπτωση, «πολίτης με αναπηρία», δίνεται έμφαση στον πολίτη, ως άνθρωπο, ενώ η δεύτερη περίπτωση, «ανάπηρος πολίτης», εστιάζει στο πρόβλημα, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η αναπηρία. Το μεγαλύτερο ποσοστό πολιτών δεν γνωρίζει επακριβώς τι είναι αναπηρία, ποιες είναι οι δυσκολίες της, τι ανάγκες μπορεί να υπάρχουν. Με βάση τα στερεότυπα που έχουν ριζώσει για τα καλά στην κοινωνία, ο κόσμος θεωρεί λανθασμένα πως η αναπηρία είναι κάτι για το οποίο θα πρέπει το άτομο το οποίο και την έχει, να ντρέπεται. Αν, λοιπόν, ξεπεράσουμε και αφήσουμε πίσω όλες τις προκαταλήψεις περί αναπηρίας και ατόμων με αναπηρικά προβλήματα, θα εξαλειφθεί ολοένα και περισσότερο ο φόβος και η ντροπή για τέτοιου είδους θέματα.

5.1.1 Στερεότυπα και προκαταλήψεις

Στερεότυπα και προκαταλήψεις. Δύο έννοιες που μαστίζουν τον ελληνικό λαό από την αρχαιότητα ακόμη. Αυτές οι δύο λέξεις εμποδίζουν την ανάπτυξη νέων ιδεών. Η σημασία τους έχει αρνητικό χαρακτήρα, καθώς όταν κάποιος τις αναφέρει, το αίσθημα που αποπνέεται είναι η ανασφάλεια, ο φανατισμός, ο φόβος, το μίσος μερικές φορές. Η έλλειψη γνώσης πάνω στο θέμα «αναπηρία» καθιστά δύσκολο το έργο επανένταξης των ΑμεΑ στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας. Μερικές από τις λέξεις που απεικονίζουν στερεότυπα για τα άτομα με αναπηρία είναι: αξιολύπητος, κωμικός, μη σεξουαλικός, επιθετικός, τραγικός, αξιοθρήνητος. Τα ΜΜΕ βοηθούν την άδικη αυτή κατάσταση, δίνοντας, μέσα από ταινίες, το ρόλο του «κακού» ή του «τρελού» σε άτομα τα οποία πάσχουν από θέματα υγείας, πόσο μάλλον αν το θέμα τους έχει να κάνει με την αναπηρία. Ο Κουασιμόδος, παραδείγματος χάριν, στην ταινία «Η Παναγία των Παρισίων», υποδυόταν έναν καμπούρη, άσχημο, αλλά παρ’ όλα αυτά καλόκαρδο άνθρωπο. Επίσης, ο Ντάστιν Χόφμαν, στην ταινία «Rain man», υποδύεται ένα αυτιστικό άτομο, το οποίο, όμως, θεωρείται βάρος. Όλα αυτά μαζί συμβάλλουν στην αρνητική όψη των ατόμων με αναπηρία, καθώς προκύπτει ως συμπέρασμα πως τα ΑμεΑ είναι αιτία προβλημάτων και από την άλλη η αθωότητα τους τούς κάνει υποχείριο των υπολοίπων.

5.2. Άτομα με αναπηρία και ΜΜΕ

Η σχέση που υπάρχει ανάμεσα στα ΜΜΕ και στα άτομα με αναπηρία, δεν είναι από τις καλύτερες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως δεν επικρατεί ο ίδιος τρόπος σκέψης αμφότερα. Από τη μία πλευρά, τα ΜΜΕ προβάλλουν τα άτομα με αναπηρία ως αντικείμενα φιλανθρωπίας. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχει πέσει στην αντίληψή μας, σε μία τηλεοπτική συνέντευξη ο δημοσιογράφος να απευθύνει το λόγο σε άτομο με αναπηρία, αφού πρώτα το έχει χαρακτηρίσει ως «ήρωα της ζωής». Αυτή και μόνο η φράση βάζει στον ακροατή/τηλεθεατή την αίσθηση πως τα άτομα με αναπηρία ζητούν βοήθεια, ή και προσοχή από αυτούς και αλλαγή στον τρόπο συμπεριφοράς απέναντί τους. Επιπλέον, εύλογα βγαίνει από κάποιον το συμπέρασμα, πως για να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη, προηγήθηκε πρώτα έκκληση από ΑμεΑ. Η αλήθεια είναι πως τα ΜΜΕ δεν φέρνουν στο προσκήνιο, συχνά, θέματα που αφορούν την αναπηρία. Για να ανταποκριθούν τα ΜΜΕ πιο αποτελεσματικά στην εικόνα ενός ανθρώπου με αναπηρία, η αλλαγή θα πρέπει να γίνει «εκ των έσω».

Από την άλλη πλευρά, τα ΑμεΑ διεκδικούν τα δικαιώματά τους μέσα από τα ΜΜΕ. Η ανασφάλεια, όμως, που επικρατεί από τα άτομα αυτά, λόγω των προκαταλήψεων και των λανθασμένων στερεότυπων, καθιστά την δημοσιοποίησή τους κάτι μη εφικτό. Η συνεργασία των σωματείων ατόμων με αναπηρία με τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, θα πρέπει να είναι άριστη. Η προσβασιμότητα των ΜΜΕ σε τέτοιου είδους σωματεία, θα πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν σε πιο τακτά διαστήματα και όχι μόνο όταν συμβεί κάτι σημαντικό. Έτσι, η εικόνα που επικρατεί για τα ΑμεΑ θα αρχίσει σιγά σιγά να εξελίσσεται σε κάτι ενδιαφέρον. Όλοι θα μάθουν την πραγματική ζωή ενός ατόμου με αναπηρία και δεν θα εστιάζουν μόνο στην αρνητική όψη του προβλήματος.

5.3. Η έννοια της θετικής εικόνας των ΑμεΑ

Ο τίτλος του κεφαλαίου μαρτυρά το γεγονός πως στην προσπάθειά τους τα ΜΜΕ να προβάλλουν τα άτομα με αναπηρία, καταλήγουν σε αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που ήθελαν αρχικά να πετύχουν. Όπως αναφέρθηκε πρωτύτερα, τα άτομα με αναπηρία θα πρέπει να εμφανίζονται πιο συχνά ως θέματα της καθημερινότητας, έτσι ώστε να ενταχθούν στην κοινωνία με όσο πιο ομαλό τρόπο γίνεται. Παρουσιάζοντας περιστασιακά θέματα ΑμεΑ, τα ΜΜΕ το μόνο που καταφέρνουν είναι να περάσουν λάθος μηνύματα, όπως ότι τα άτομα με αναπηρία είναι αντικείμενα οίκτου. Λόγω του ότι δεν παρακολουθούμε από κοντά την αληθινή ζωή ενός τέτοιου ατόμου και στην προσπάθεια των ΜΜΕ να περάσουν μία θετική εικόνα για τα ΑμεΑ, κάνουν αναφορά στα πρόσωπά τους με λέξεις υπερβολικές και παράλογες. Μερικές από τις εκφράσεις που χρησιμοποιούν είναι: «άτομα με ειδικές ικανότητες», «με τα μάτια της ψυχής» (για άτομα με προβλήματα όρασης), «κραυγή σιωπής» (για άτομα με προβλήματα ακοής), «νικητές της ζωής» κ.α. Σαν αυτές τις φράσεις υπάρχουν δεκάδες άλλες. Είναι χρήσιμο και ωφέλιμο να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στα ΜΜΕ και στα ΑμεΑ. Οι μεν πρώτοι, να προσπαθήσουν να προσεγγίσουν θέματα αναπηρίας με λιγότερο υπερβολικά τρόπο, καθώς και να βρουν έναν κώδικα επικοινωνίας που δεν θα φέρνει σε δύσκολη θέση τον συνεντευξιαζόμενο και οι μεν δεύτεροι να  αρχίσουν να εμπιστεύονται τα ΜΜΕ, γιατί μέσω αυτών θα αρχίσουν να δίνονται λύσεις σε κάποια από τα προβλήματά τους.

[..]

Κεφάλαιο 6. Συνεντεύξεις με πρόσωπα κλειδιά των παραολυμπιακών αγώνων

6.1. Σκοπός των συνεντεύξεων

Προκειμένου η έρευνα να διεκπεραιωθεί με ορθό τρόπο, ξεκινήσαμε το ερευνητικό της μέρος με δύο πολύ σημαντικές συνεντεύξεις. Η πρώτη συνέντευξη έγινε με τον Γεράσιμο Λιγνό, γνωστό παραολυμπιονίκη στο άθλημα της κολύμβησης, ενώ η δεύτερη συνέντευξη πραγματοποιήθηκε με τον Βασίλη Κωνσταντόπουλο, δημοσιογράφο των καναλιών Nova sports. Σκοπός αυτών των συνεντεύξεων είναι η απόκτηση μίας βαθύτερης γνώσης πάνω στο ζήτημα των ατόμων με αναπηρία και, πόσο μάλλον, των αθλητών/-τριών παραολυμπιακών αγώνων σε σχέση με την αντιμετώπισή τους από τον κοινωνικό περίγυρό τους, αλλά και από τα ΜΜΕ. Επιπλέον, γίνεται αναφορά σε θέματα αμοιβών των παραολυμπιονικών, θέματα που αφορούν την καθημερινότητά τους, καθώς και στις επιθυμίες τους για το μέλλον.

Στο επόμενο κεφάλαιο (κεφάλαιο 7) θα ακολουθήσει μία ποσοτική έρευνα που θα προσεγγίζει συγκεκριμένα ερωτήματα που αφορούν την κοινή γνώμη σχετικά με την ολυμπιάδα και την παραολυμπιάδα.

6.2. Σχεδιασμός των συνεντεύξεων

Όπως έχει γίνει, ήδη, αντιληπτό, η παρούσα έρευνα προσπαθεί να βγάλει κάποια συμπεράσματα από δύο οπτικές γωνίες. Η πρώτη είναι αυτή των παραολυμπιακών αθλητών/-τριών. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο πήραμε συνέντευξη από τον Γεράσιμο Λιγνό, αθλητή της παραολυμπιάδας του Ρίου στο άθλημα της κολύμβησης. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε, μετά από συνεννόηση με τον ίδιο, το Νοέμβριο του 2017, μέσω συνομιλίας μας από το facebook/video κλήση.

Η δεύτερη οπτική γωνία, όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, είναι αυτή των δημοσιογράφων και της αντιμετώπισης που έχουν οι παραολυμπιακοί αθλητές/-τριες, καθώς και τα ΑμεΑ από το κοινωνικό σύνολο. Αυτή, λοιπόν, η συνέντευξη έγινε ανάμεσα σε μένα και σε έναν πολύ καλό γνώστη του αντικειμένου αυτού, του κ.  Βασίλη Κωνσταντόπουλου, δημοσιογράφο των καναλιών Nova sports και παρουσιαστή της εκπομπής «Η ώρα των παραολυμπιονικών». Η επαφή έγινε μέσω του κ. Γρηγόρη Παπαβασιλείου, επίσης δημοσιογράφος των καναλιών Nova sports, ο οποίος και με βοήθησε να επικοινωνήσω μαζί του. Οι ερωτήσεις της συνέντευξης στάλθηκαν μέσω e-mail στον κ. Γρηγόρη Παπαβασιλείου και έπειτα, από αυτόν, στον κ. Βασίλη Κωνσταντόπουλο, ο οποίος και τις απάντησε γραπτώς το Φεβρουάριο του 2018.

6.3. Συνέντευξη Γεράσιμου Λιγνού

6.3.1 Εκπόνηση συνέντευξης

Α.Μ.: «Καλημέρα. Ονομάζομαι Αθηνά Μαραντίδου και είμαι φοιτήτρια του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων του τμήματος Ψηφιακών Μέσων και Επικοινωνίας (πρώην Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας). Η συνέντευξη αυτή πραγματοποιείται για την πτυχιακή μου εργασία με θέμα «Η ελληνική παραολυμπιακή ομάδα και η αντιμετώπισή της από τα ΜΜΕ».

Γ.Λ.: «Ωραία».

Α.Μ.: «Τι σε έκανε να επιλέξεις το άθλημα της κολύμβησης;»

Γ.Λ.: «Από πολύ μικρός είμαι στο χώρο της κολύμβησης, διότι η μητέρα μου είναι και η προπονήτριά μου και ειδικεύεται στο άθλημα αυτό, οπότε αυτός ήταν και ο αρχικός λόγος που από μωρό ουσιαστικά ξεκίνησα να κολυμπάω. Με τα χρόνια, ενώ έρχονταν κάποιες διακρίσεις σε αγωνιστικό επίπεδο, στην ηλικία των 10-12 ετών, άρχισα να αγαπάω αυτό το άθλημα και να θέλω να το κάνω για πάντα.»

Α.Μ.: «Ποιες είναι οι εμπειρίες που αποκόμισες από το ταξίδι σου στο Ρίο;»

Γ.Λ.: «Από το Ρίο κέρδισα πολλά πράγματα, πρώτα από όλα κέρδισα πολύ καλούς φίλους μέσα από την ίδια την ομάδα, ανθρώπους, αθλητές τους οποίους έβλεπα στην τηλεόραση, βρήκα την ευκαιρία να τους γνωρίσω, είτε από την χώρα μου, είτε από άλλες χώρες. Η σημαντικότερη εμπειρία από το Ρίο είναι αυτό που έχω ξαναπεί, η στιγμή που μπήκαμε στο Μαρακανά, στην τελετή έναρξης, όπου και καταλάβαμε ουσιαστικά ότι είναι ένας ξεχωριστός αγώνας, μία Ολυμπιάδα, ήταν κάτι πραγματικά απίστευτο. Επίσης, όλες οι προσπάθειες που κατέβαλαν όλα τα παιδιά από όλες τις χώρες, ουσιαστικά σου μένουν. Όλη αυτή η προσπάθεια. Προσωπικά, έχω κάποιες εικόνες, ας πούμε όταν κατέκτησα την 6^η θέση. Μου έχει μείνει δηλαδή που βγήκα από την πισίνα και ουσιαστικά μου είπαν ότι βγήκα 6^ος. Εκεί ήταν μεγάλη χαρά για μένα. Αλλά γενικά πιστεύω όλο το κλίμα των αγώνων ήταν πολύ καλό.»

Α.Μ.: «Ας περάσουμε σε πιο ουσιαστικά θέματα, τώρα. Ο κ. Αρτέμης Σώρρας έχει εκφράσει κάποιου είδους σχόλια σχετικά με την παραολυμπιάδα και τα άτομα με αναπηρία και λέει: «Προσβολή για τον άνθρωπο η παραολυμπιάδα.» καθώς, επίσης, αναφέρει και το εξής: «Είναι ύβρις για τους ολύμπιους αγώνες να βλέπεις τους ανάπηρους όλους να κάνουν παραολυμπιάδα». Είχαν χαρακτηριστεί, βέβαια, από τα ΜΜΕ, πως τα σχόλια αυτά είναι ρατσιστικά. Το ίδιο πιστεύω και εγώ. Ο αθλητικός κόσμος, όμως, των παραολυμπιακών αγώνων, πως αντιμετωπίζει τέτοιες απόψεις;»

Γ.Λ.: «Επειδή όλο αυτό το σκηνικό είχε γίνει στο Ρίο, εννοώ κατά τη διάρκεια που ήμασταν στο Ρίο, κανένα παιδί δεν έδωσε σημασία, απλά το πήραμε στον αέρα. Δεν μπορείς να ασχοληθείς με κάποιον άνθρωπο ο οποίος καταζητείτε, αν δεν κάνω λάθος. Ο καθένας έχει την άποψή του. Αυτό, όμως, δεν δικαιολογεί αυτή του την άποψη. Σίγουρα δεν είμαι ο κατάλληλος για να κρίνω κανέναν το τι θα πει. Εγώ είμαι ένας αθλητής, ο οποίος κάνει αυτό που αγαπάει και ποτέ δεν θέλω να κρίνω κανέναν. Τώρα, προσπαθώ να μην ασχολούμαι με το τι λέει ο καθένας. Αν μπορούσαμε να του αποδείξουμε κάτι, προσωπικά, έχω να του απαντήσω ότι αν παραβρεθεί σε μία παραολυμπιάδα ή παραβρεθεί σε μία προπόνηση, θα μπορούσε να δει παιδιά σε αμαξίδιο ή παιδιά που δεν έχουν χέρια, δεν έχουν πόδια, μπορούν και κολυμπάνε, τρέχουνε, πιστεύω καλύτερα κι από αρτιμελείς. Δεν θεωρώ ότι η αναπηρία στερεί σε κάποιον κάτι. Ίσα ίσα, τα παιδιά όλα και εγώ θέλουμε ισότητα.  Θα μπορέσει  να καταλάβει γιατί πρέπει να γίνεται η παραολυμπιάδα. Τα παιδιά πιστεύω, ότι όλοι μας καταβάλουμε πολύ μεγάλες προσπάθειες, πιστεύω ακόμη πιο δυνατές κι από τους ολυμπιονίκες, χωρίς να θέλω να ανεβάσω ή να κατεβάσω κάποιον. Πιστεύω ότι οι παραολυμπιάδα είναι ταυτόσημη με την ολυμπιάδα.»

Α.Μ.: «Σχετικά με τα μετάλλια και τις χρηματικές απολαβές, έχει ακουστεί πως ένας αθλητής όταν κερδίζει κάποιο ολυμπιακό μετάλλιο, είτε χρυσό, αργυρό, είτε χάλκινο, παίρνει και το ανάλογο χρηματικό έπαθλο γι’ αυτό το μετάλλιο. Αυτό ισχύει στην χώρα μας; Ποια η γνώμη σου πάνω σε αυτό το θέμα;»

Γ.Λ.: «Ναι, υπάρχουν κάποια χρηματικά ποσά τα οποία ισχύουν, αν δεν κάνω λάθος μέχρι και την 6^η (έκτη) θέση, με τον νέο νόμο που πέρασε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Παλαιότερα ήταν και οι οκτώ πρώτοι που παίρνουν μετάλλιο. Υπήρχαν κάποια ποσά τα οποία ήταν σχετικά μεγάλα, αν και για την προσπάθεια που κάνουν όλοι, δεν μπορώ να τα χαρακτηρίσω τεράστια, αλλά ήταν μεγάλα για έναν άνθρωπο και αυτά μειώθηκαν πολύ. Θεωρώ ότι, και αυτή είναι η άποψή μου, πρέπει να υπάρχουν κάποια κίνητρα, για να μπορούν οι αθλητές να προχωράνε. Με τα ποσά που δίνονται την σήμερον ημέρα, βασικά που θα δίνονται, γιατί χρωστάνε από το 2013, θα μπορεί ο αθλητής να έχει ένα προνόμιο να συνεχίζει. Θεωρώ ότι είναι σωστό να δίνονται κάποια χρηματικά έπαθλα, όχι τεράστια, απλά για να ζει ο αθλητής.»

Α.Μ.: «Με βάση τις δικές σου εμπειρίες, αλλά και άλλων συναδέλφων σου, στο βαθμό που γνωρίζεις βέβαια, υπήρχε κάποια στήριξη της πολιτείας απέναντι στους παραολυμπιονίκες;»

Γ.Λ.: «Για την παραολυμπιάδα υπήρχε μία οικονομική στήριξη και στους αθλητές που είχαν έρθει στην ομάδα, για να μπορέσουν να ταξιδέψουν στο Ρίο. Γίνονται προσπάθειες, εντάξει, προφανώς και εμείς θέλουμε παραπάνω πράγματα, αλλά έγιναν κάποιες προσπάθειες, ναι.»

Α.Μ.: «Η γνώμη σου για την ελληνική πολιτειακή συμπεριφορά απέναντί σας ποια είναι; Διακρίνεις κάποιο ρατσισμό σε σχέση με τους ολυμπιονίκες; Αν ναι, ως προς ποια κατεύθυνση;»

Γ.Λ.: «Δεν θεωρώ ότι υπάρχει ρατσισμός ανάμεσα σε έναν ολυμπιονίκη και σε έναν παραολυμπιονίκη. Θα ήθελα, απλά, όλος ο κόσμος να θεωρεί ισάξια τα άτομα με αναπηρία, αυτό. Τίποτα άλλο. Δεν θεωρώ ότι υπάρχει ρατσισμός, παρ’ όλα αυτά στην Ελλάδα και ίσα ίσα τα τελευταία χρόνια, ο κόσμος και όλη η πολιτεία δείχνει μεγάλη στήριξη σε άτομα με αναπηρία.»

Α.Μ.: «Πως σχολιάζεις την γενικότερη αντιμετώπιση των παραολυμπιονικών από τα ΜΜΕ;»

Γ.Λ.: «Πιστεύω ότι στο Ρίο ήταν πολύ καλή ανταπόκριση. Τώρα, παλαιότερα δεν θυμάμαι να σου πω, γιατί δεν είχα συμμετάσχει, αλλά είχε μεταδόσεις, προφανώς όχι όλους τους αγώνες και τα λοιπά. Αυτό. Ήταν καλή.»

Α.Μ.: «Θεωρείς ότι ήταν καλύτερη η μετάδοση αγώνων, το οτιδήποτε, σε σχέση με τους ολυμπιακούς αγώνες;»

Γ.Λ.: «Όχι, θεωρώ ότι ήταν ισάξιο.»

Α.Μ.: «Μετά από καιρό, όλα αυτά τα πράγματα, σχετικά με αυτό το θέμα, με τον ρατσισμό, με την παραολυμπιάδα, πως φαντάζεσαι ότι θα είναι;»

Γ.Λ.: «Όπως είπα, θεωρώ ότι γίνονται κάποιες κινήσεις από τη πολιτεία, αλλά πρέπει και οι ίδιοι οι άνθρωποι, που συγκροτούν το κράτος, να σκεφτούν κάποια πράγματα και να δουν πιο καθαρά, ώστε να βοηθήσουν όλοι να υπάρχει ισότητα.»

Α.Μ.: «Σε ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σου. Καλή συνέχεια σε ό,τι κι αν κάνεις.»

Γ.Λ.: «Να είσαι καλά. Κι εσύ καλά αποτελέσματα με την εργασία σου.»

Τέλος.

6.3.2 Αποτελέσματα-Συμπεράσματα συνέντευξης

Τα αποτελέσματα της συνέντευξης με τον παραολυμπιονίκη Γεράσιμο Λιγνό είναι τα εξής:

·         Μετά από τις διακρίσεις, που ήρθαν σε μικρή ηλικία, αγάπησε το άθλημα της κολύμβησης και θέλησε να ασχοληθεί επαγγελματικά με αυτό.

·         Οι εμπειρίες που αποκόμισε από την παραολυμπιάδα του Ρίο, θα του μείνουν για πάντα χαραγμένες στην μνήμη του.

·         Η είσοδός του στο στάδιο του Μαρακανά (Estádio do Maracanã) ήταν μία πολύ ξεχωριστή εμπειρία.

·         Η κατάκτηση της 6^ης θέσης ήταν η μεγαλύτερη και σημαντικότερη στιγμή κατά τη διάρκεια των αγώνων.

·         Το συμβάν με τα ρατσιστικά σχόλια έναντι των παραολυμπιονικών δεν τους απασχόλησε τόσο, λόγω του ότι έγινε κατά τη διάρκεια των παραολυμπιακών αγώνων.

·         Η απάντηση απέναντι στα ρατσιστικά σχόλια είναι η προβολή της προσπάθειας που καταβάλλουν τα άτομα με αναπηρία, για να επιτύχουν τους στόχους τους.

·         Οι χρηματικές απολαβές δεν είναι αρκετές, ώστε να βοηθούν τους αθλητές/-τριες να προχωρήσουν παρακάτω. Πρέπει να τους δίνονται κάποια κίνητρα να συνεχίζουν αυτό που κάνουν.

·         Επιθυμία για μία ισάξια αντιμετώπιση όλων των αθλητών/-τριών, ολυμπιάδας και παραολυμπιάδας.

·         Τέλος, στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μία μεγαλύτερη στήριξη στα ΑμεΑ, σε σχέση με παλαιότερα.

6.4. Συνέντευξη Βασίλη Κωνσταντόπουλου

           

6.4.1 Εκπόνηση συνέντευξης

(Η συνέντευξη έγινε μέσω e-mail.)

Οι παρακάτω ερωτήσεις αποτελούν μέρος πτυχιακής εργασίας της Αθηνάς Μαραντίδου με τίτλο «Η ελληνική παραολυμπιακή ομάδα και η αντιμετώπισή της από τα ΜΜΕ» και γίνονται με σκοπό την ανάδειξη της εικόνας των παραολυμπιονικών και γενικότερα της παραολυμπιάδας μέσα από τα μάτια των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Ερωτήσεις.

ΘΕΜΑ 1: Πολιτεία και παραολυμπιονίκες

Με βάση τα λεγόμενα των αθλητών, η Ελλάδα ξεχνά τους παραολυμπιονίκες. Η πολιτεία δείχνει την υποστήριξη της απέναντι στους παραολυμπιονίκες;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

Η πολιτεία έχει ουσιαστικά δεχτεί έναν αδρανή – παθητικό ρόλο στον τομέα των επιχορηγήσεων, αφήνοντας πεδίο δόξης λαμπρό στην ιδιωτική πρωτοβουλία, η οποία ουσιαστικά στηρίζει τον υψηλό αθλητισμό. Η ελληνική παραολυμπιακή επιτροπή «αναπνέει» μέσω της χορηγίας του ΟΠΑΠ. Σε ό,τι αφορά το μαζικό παραολυμπιακό αθλητισμό, αυτός φυτοζωεί. Οι παραολυμπιακοί αθλητές οι οποίοι προσπαθούν να φτάσουν σε ένα υψηλό επίπεδο διάκρισης ή πρόκρισης σε κάποιο μεγάλο αθλητικό ραντεβού, το καταφέρνουν με την οικονομική στήριξη των δικών τους ανθρώπων.       

ΘΕΜΑ 2: Η ελληνική πολιτεία και παραολυμπιονίκες

Ποια η γνώμη σας για την ελληνική πολιτειακή συμπεριφορά απέναντι στους παραολυμπιονίκες; Διακρίνετε κάποιο ρατσισμό σε σχέση με τους ολυμπιονίκες; Κι αν ναι, ως προς ποια κατεύθυνση υπάρχει ρατσισμός;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

Η σημειολογική διάκριση μεταξύ ολυμπιονικών και παραολυμπιονικών είναι από μόνη της ρατσιστική. Η διάκριση από πλευράς πολιτείας έχει οικονομικό πρόσωπο, αλλά και επικοινωνιακό. Η ελληνική κοινωνία κάνει πολύ αργά βήματα στην κατεύθυνση της «κοινωνικής εξίσωσης», έχοντας βαθιά ριζωμένα μέσα της ρατσιστικά στοιχεία που αφορούν το φύλο, το σεξουαλικό προσανατολισμό, την εθνικότητα, τη θρησκεία και φυσικά την αρτιμέλεια. Αυτή η παθογένεια επί δεκαετίες διαχέεται απ’ τα κάτω στρώματα της κοινωνίας, προς τα «ανώτερα», για να επιστρέψει στη συνέχεια μέσω της πολιτειακής αδιαφορίας και κυνισμού σε κρίσιμα και ζωτικά θέματα του παραολυμπιακού αθλητισμού και κινήματος. Απ’ τη στιγμή που κάποιος παραολυμπιακός αθλητής καταφέρει να γίνει παραολυμπιονίκης, μετατρέπεται συνήθως σε επικοινωνιακή βορά των πολιτειακών παραγόντων, οι οποίοι σπεύδουν να αποδείξουν την κοινωνική ευαισθησία τους απλώς με μια φωτογραφία ή με μια «πιασάρικη» φράση. Όμως αυτά τα επικοινωνιακά «ψίχουλα» δεν μπορούν να κρύψουν τις άκρως ρατσιστικές απόψεις της πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας οι οποίες έχουν εκφραστεί και από υψηλότατα πολιτειακά στελέχη.

«Δεν τρέφω αυταπάτες για μία κοινωνία χωρίς ανισότητες, κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στην ανθρώπινη φύση, όσοι το επιχείρησαν καταστρατήγησαν τελικά την ίδια την δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα» (Απόσπασμα ομιλίας Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, 16/09/2017).

ΘΕΜΑ 3: Μετάλλια και χρηματικές απολαβές

Έχει ακουστεί πως κερδίζοντας ένα ολυμπιακό μετάλλιο, ο εκάστοτε αθλητής λαμβάνει κάποιο χρηματικό έπαθλο ανάλογα με το μετάλλιο που έχει αποκτήσει (χρυσό/αργυρό/χάλκινο). Ποια είναι η γνώμη σας πάνω σε αυτό το θέμα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

Κάθε χώρα ανάλογα με την οικονομική της κατάσταση εκτιμά διαφορετικά ένα ολυμπιακό μετάλλιο. Δεν είναι κάτι που έχει ακουστεί, είναι δεδομένα τα υψηλά και λιγότερο υψηλά ποσά που δίνονται στους ολυμπιονίκες. Στη χώρα μας, σταδιακά τα προνόμια κόπηκαν. Ξεκίνησε μια μεταστροφή της πολιτείας απ’ την υπόθεση «Κεντέρη - Θάνου» και συνεχίστηκε με το μεγάλο σκάνδαλο της άρσης βαρών, ενώ τα εναπομείναντα προνόμια ψαλιδίστηκαν ελέω οικονομικής κρίσης.

ΘΕΜΑ 4: Ρατσισμός και παραολυμπιακοί αγώνες

1.      «Σύμφωνα με τον αυτοαποκαλούμενο πρόεδρο κόμματος και αυτόκλητο «σωτήρα» μας, ο οποίος καταζητείται από την αστυνομία για υποκίνηση πολιτών, λέει το εξής: «Προσβολή για τον άνθρωπο η παραολυμπιάδα», χαρακτηρίζοντας τους παραολυμπιονίκες ως υβρίδια και ζώα. Πώς εσείς, καθώς και ο δημοσιογραφικός κόσμος, αντιμετωπίζει τέτοιες απόψεις, όπως η συγκεκριμένη;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

Προσωπικά τη θεωρώ γελοία. Ο δημοσιογραφικός κόσμος είναι ένα πολύχρωμο φάσμα. Υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι που καταδικάζει ευθέως τέτοιες ακραίες απόψεις, υπάρχει ένα άλλο που κρατάει ουδέτερη στάση και ένα άλλο που στηρίζει και εκφράζει το ίδιο ευθέως με το πρώτο, τέτοιες ή ανάλογες θέσεις.

2.      Θα μπορούσατε να αναφέρετε ένα παράδειγμα «καλής» και «κακής» (κατά εσάς) αντιμετώπισης των παραολυμπιονικών;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

Τα κανάλια Novasports στέκονται εδώ και αρκετά χρόνια στο πλευρό της ελληνικής παραολυμπιακής επιτροπής ως χορηγός επικοινωνίας, φωτίζοντας με διάφορα θέματα και ρεπορτάζ σε όλη την Ελλάδα πολλά πρόσωπα της παραολυμπιακής κοινότητας με επαγγελματικό και ευαίσθητο τρόπο.  Θεωρώ πως αυτή είναι μια ιδιαιτέρως καλή αντιμετώπιση του παραολυμπιακού κινήματος.

Κακή δημοσιογραφική αντιμετώπιση είναι η ανάδειξη των παραολυμπιονικών -κυρίως των επιτυχιών τους- σχεδόν απ’ την πλειοψηφία του τύπου μέσω του «φιλανθρωπικού μοντέλου», διακρίνοντας την αθλητική προσπάθεια από εκείνη ενός αρτιμελούς αθλητή. Στόχος των ΜΜΕ είναι η γέννηση των αισθημάτων συμπόνιας ή ευγνωμοσύνης των αρτιμελών για τα ήδη κεκτημένα. Είναι μια άκρως ρατσιστική μορφή δημοσιογραφίας, έντονο σημάδι κοινωνικής παθογένειας.

3.      Ποια τα κύρια στοιχεία των δύο αυτών ειδών αντιμετώπισης;

4.      Η ακραία αυτή άποψη έχει επίδραση στο ευρύ κοινό;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

Σε μια χώρα στην οποία 379.581 πολίτες ψήφισαν Χρυσή Αυγή στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, προφανώς μια τέτοια άποψη βρίσκει αποδέκτες και κοινωνούς. Η άποψη αυτή λειτουργεί σωρευτικά απ’ τη μία στην ήδη καθεστηκυία ρατσιστική τάση της κοινωνίας, ενώ απ’ την άλλη επιδρά αρνητικά στον ψυχολογικό ορίζοντα αρκετών ΑμεΑ.

ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

1.      Πώς σχολιάζετε τη γενικότερη αντιμετώπιση των παραολυμπιονικών από τα ΜΜΕ;

Ανεπαρκή, ρατσιστική, αντιεπαγγελματική με έντονα τα στοιχεία της ποδοσφαιροκρατούμενης κοινωνίας, δημοσιογραφίας, καθημερινότητας.

2.      Μετά από καιρό, πώς φαντάζεστε τα πράγματα πάνω σε αυτό το θέμα;

Ελαφρώς αλλαγμένα προς το καλύτερο. Τα ΑμεΑ δίνουν έναν σπουδαίο κοινωνικό αγώνα, που αφήνει κάποιες πρώτες αισιόδοξες ενδείξεις στην καθημερινότητα. Θεωρώ πως τα απόνερα αυτής της κοινωνικής κατάκτησης θα φτάσουν, έστω και με καθυστέρηση, στο χώρο της δημοσιογραφικής κάλυψης των θεμάτων των παραολυμπιονικών.

3.      Η χώρα μας διαφέρει ως προς τα ευρωπαϊκά πρότυπα στο όλο θέμα; Κι αν ναι, πώς;

Ρητορικό το ερώτημα φαντάζομαι, αν και η Ευρώπη είναι κι εκείνη αλλαγμένη προς το χειρότερο και συντηρητικότερο. Βεβαίως, η αποδοχή των ΑμεΑ είναι μεγαλύτερη σε αρκετές ευρωπαϊκές κοινωνίες, ωστόσο η ακροδεξιά στροφή ή τάση σε πολλές χώρες, θα αγγίξει ή ήδη αγγίζει και αυτόν τον λεπτό τομέα. Στο κομμάτι της δημοσιογραφικής κάλυψης, μιλάμε για ένα πολύ διαφορετικό κοινό στις περισσότερες χώρες, το οποίο αγαπά συνολικά τον αθλητισμό -όχι μόνο μια ομάδα ή μόνο τη νίκη, όπως στην Ελλάδα- και θα ενδιαφερθεί και για τους παραολυμπιακούς αθλητές και τα επιτεύγματα τους.

Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας. Με εκτίμηση Αθηνά Μαραντίδου.

6.4.2 Αποτελέσματα-Συμπεράσματα συνέντευξης

Η συνέντευξη με το δημοσιογράφο Βασίλη Κωνσταντόπουλο έχει ως απόρροια τα παρακάτω:

·         Η πολιτεία έχει αδρανοποιηθεί σε ό,τι αφορά τους παραολυμπιακούς αθλητές και τις επιχορηγήσεις τους.

·         Η παραολυμπιακή επιτροπή συντηρείται από τη χορηγία του ΟΠΑΠ.

·         Οι αθλητές/-τριες εκπληρώνουν το στόχους τους με προσωπικά έξοδα, λόγω του ότι το κράτος κωλύεται να βοηθήσει.

·         Όσον αφορά το διαχωρισμό «ολυμπιακοί» και «παραολυμπιακοί» αγώνες είναι από μόνος του ρατσιστικός.

·         Στη χώρα μας, η κοινωνική εξίσωση ολυμπιονικών και παραολυμπιονικών καθυστερεί, εξαιτίας των ρατσιστικών στοιχείων που επικρατούν σε αυτήν, όπως το φύλο, η θρησκεία και πόσο μάλλον η αρτιμέλεια.

·         Το γεγονός αυτό διαχέεται, εδώ και πολλά έτη, από τα κατώτερα στρώματα στα ανώτερα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μία κοινωνική παθογένεια απέναντι στα άτομα με αναπηρία.

·         Από τη στιγμή που ένας/μία αθλητής/-τρια παραολυμπιακών αγώνων κατακτήσει κάποιο μετάλλιο, γίνεται άμεσα έρμαιο των δημοσιογράφων, με σκοπό την προβολή της ευαίσθητης πλευράς τους.

·         Η δημοσιογραφία και γενικότερα ο δημοσιογραφικός κόσμος είναι ένα ευρύ φάσμα απόψεων. Άλλοι κατακρίνουν σε μεγάλο βαθμό τα ρατσιστικά σχόλια, άλλοι τα υποστηρίζουν ακράδαντα, ενώ άλλοι αδιαφορούν τελείως. 

·         Ως επί το πλείστο, ο τύπος υποστηρίζει ένα «φιλανθρωπικό μοντέλο», που στόχο έχει την επίκληση στο συναίσθημα των ακροατών-τηλεθεατών-αναγνωστών.

·         Παρ’ όλη την ακροδεξιά στροφή σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η αποδοχή των ΑμεΑ είναι μεγαλύτερη σε σχέση με την Ελλάδα.

·         Τέλος, όσον αφορά τη δημοσιογραφία, ενώ στη χώρα μας δίνουν σημασία σε μία ομάδα ή σε μία νίκη, σε χώρες της Ευρώπης θα ενδιαφερθούν συνολικά για τον αθλητισμό, για τους παραολυμπιονίκες και τα επιτεύγματα τους.

 

Κεφάλαιο 7. Δημοσκόπηση σε σχέση με την κοινή γνώμη

7.1. Ερευνητικά ερωτήματα

Από μία τέτοια έρευνα δεν θα μπορούσε να λείπει η άποψη της κοινής γνώμης πάνω σε βασικά ερωτήματα που αφορούν τους παραολυμπιακούς αγώνες και τους αθλητές αυτών. Τα ερωτήματα υποβλήθηκαν στο κοινό διαμέσου ερωτηματολογίων και το περιεχόμενό τους σχετίζεται με:

·         τη διαθεσιμότητα των ΜΜΕ ανάμεσα στα δύο μεγάλα αθλητικά γεγονότα (παραολυμπιάδα και ολυμπιάδα).

·         τις διακρίσεις των παραολυμπιακών αθλητών/-τριών από αυτούς των ολυμπιακών αγώνων.

·         την άποψη του κοινού σε σχέση με το δημοσιογραφικό ύφος απέναντι στους παραολυμπιονίκες. 

Με βάση, λοιπόν, τα παραπάνω δεδομένα, διαμορφώθηκε ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο και θα αναλύσουμε σε επόμενο κεφάλαιο.

7.2. Σχεδιασμός ερωτηματολογίων

Στόχος της δημοσκόπησης που πραγματοποιήθηκε ήταν να αναδείξει τη γνώμη και τις απόψεις του κοινού σε ό,τι αφορά τα ΑμεΑ, τους παραολυμπιακούς αθλητές και τα ΜΜΕ. Αυτό επιτεύχθηκε μέσω της διανομής πενήντα (50) ερωτηματολογίων σε άτομα όλων των ηλικιών, άνδρες, γυναίκες, παιδιά και το σύνολο των ερωτήσεων στο καθένα από αυτά ήταν είκοσι δύο (22). Η έρευνα έλαβε χώρα τους μήνες Φεβρουάριο έως και Απρίλιο 2018, σε Βέροια και Κεφαλονιά.  Το ύφος της έρευνας ήταν λιτό και κατανοητό, έτσι ώστε να μπορέσουν όλοι να απαντήσουν με ευκολία στα ερωτήματά της. Τέλος, οι κατηγορίες των ερωτήσεων ήταν α)ανοιχτού τύπου και β)κλειστού τύπου που συμπεριελάμβανε διχοτομικές ερωτήσεις (Ναι, Όχι), ερωτήσεις βαθμονόμησης (καθόλου, …, πάρα πολύ) και ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής.

7.3. Αποτελέσματα ερωτηματολογίου

Αφού, λοιπόν, συμπληρώθηκαν και τα πενήντα (50) ερωτηματολόγια, τα αποτελέσματα-συμπεράσματα που βγαίνουν από αυτά είναι τα εξής:

(Γραφικές Παραστάσεις: Βλέπε σελίδες 61-72) 

7.4. Σύνοψη αποτελεσμάτων δημοσκόπησης

Με την ολοκλήρωση της έρευνας, δώσαμε την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει κάτι παραπάνω για τα άτομα με αναπηρία και τους αθλητές που αγωνίζονται στο μεγαλύτερο παγκόσμιο αθλητικό γεγονός, τους παραολυμπιακούς αγώνες. Όπως είναι προφανές και από το προηγούμενο κεφάλαιο, οι απαντήσεις μάς βοήθησαν να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα. Αυτά είναι τα εξής:

·         παρ’ όλη την ποικιλομορφία στο μορφωτικό επίπεδο των ερωτηθέντων και στις ηλικίες τους, η συντριπτική πλειοψηφία δεν θεωρεί το διαχωρισμό των αγώνων σε «ολυμπιακούς» και «παραολυμπιακούς» ρατσιστικό.

·         το 100% των γυναικών πιστεύουν πως τα ΜΜΕ δεν διαθέτουν το χρόνο που θα έπρεπε για την προβολή της παραολυμπιάδας.

·         ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό, είναι γιατί δεν είναι διαδεδομένο αθλητικό γεγονός, σύμφωνα με το 44% των γυναικών, ενώ το 31% αυτών συμφωνεί στο ότι το κοινό το οποίο διαθέτει δεν είναι μεγάλο.

·         από την άλλη πλευρά, το ποσοστό των ανδρών που απάντησε «όχι» στον επαρκή χρόνο των ΜΜΕ προς την παραολυμπιάδα είναι 71% και 29% «ναι».

·         σχετικά, τώρα, με το γιατί δεν δίνεται ο κατάλληλος χρόνος, οι άνδρες είπαν πως οφείλεται στο ότι δεν έχει επαρκές κοινό με ποσοστό 52%. Επιπλέον, το 26% αυτών θεώρησε ως αιτία και το γεγονός της μη δημοσιότητάς του ως αθλητικό γεγονός.

·         η συμμετοχή ατόμων με αναπηρία και η διαφορετικότητα από τις συνηθισμένες αθλητικές διοργανώσεις είναι οι αφορμές, σύμφωνα με την ανδρική άποψη, που τα ΜΜΕ αφήνουν πεδίο προβολής ελεύθερο στην παραολυμπιάδα. Οι συγκεκριμένες απόψεις έχουν ποσοστό 30% η κάθε μία.     

·         όσον αφορά τη χορηγία του ΟΠΑΠ στην παραολυμπιάδα, το ποσοστό των ανδρών που γνώριζαν πως συμβαίνει κάτι τέτοιο είναι 52%, ενώ οι γυναίκες έφτασαν το 37%.

·         τέλος, άνδρες και γυναίκες συγκλίνουν στην άποψη πως η βοήθεια του κράτους απέναντι στα άτομα με αναπηρία και στους παραολυμπιακούς αθλητές είναι λίγη με ποσοστά 44% και 69% αντίστοιχα.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω σχόλια καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως ο κόσμος, το κοινό, οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι υποστηρίζουν τους αθλητές με αναπηρία και κατακρίνουν τη δημοσιογραφική συμπεριφορά απέναντί τους. Επιθυμούν μία ισάξια αντιμετώπιση με όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους, χωρίς να θέλουν να διαχωρίσουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους από τα άτομα με αναπηρία. Δεν υπάρχουν διαφορές, όλοι είμαστε ίσοι.

Κεφάλαιο 8. Συμπεράσματα

8.1. Συμπεράσματα συνεντεύξεων

Η συνέντευξη από μόνη της αποτελεί ένα βασικό πυλώνα πάνω στον οποίο μπορεί να βασιστεί μία έρευνα. Τι πιο αληθινό και αδιαμφισβήτητο από τα λόγια δύο ανθρώπων, του Γεράσιμου Λιγνού και Βασίλη Κωνσταντόπουλου, που γνωρίζουν σε βάθος το θέμα των παραολυμπιακών αγώνων και των ατόμων με αναπηρία.

Αρχικά, από την πλευρά των αθλητών/-τριών, αντικρίζουμε πάθος για τον αθλητισμό, ευγενής άμιλλα και προσπάθεια για την επίτευξη στόχων. Βασικό μέλημα των παραολυμπιονικών είναι να «ζήσουν» στο έπακρο την κάθε στιγμή μέσα στο γήπεδο. Δεν υπάρχει κάτι άλλο εκτός της συνεχούς προσπάθειας και αντιμετώπισης όλων των προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν. Ευελπιστούν σε μία κοινωνία χωρίς ρατσιστικές διακρίσεις και αρνητικά σχόλια απέναντι στα πρόσωπά τους.

Σχετικά, τώρα, με την δημοσιογραφική πλευρά, αυτό που φαίνεται έντονα είναι πως τα άτομα με αναπηρία γίνονται βορά των δημοσιογράφων, στοχεύοντας τις περισσότερες φορές στα συναισθήματα των πολιτών, που δεν είναι άλλα από τη λύπηση και τη συμπόνια προς αυτά τα άτομα. Τίποτα δεν σταματά το κυνήγι κέρδους και τηλεθέασης. Το κράτος θα πρέπει να μεριμνήσει για την διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ΑμεΑ.

Συμπερασματικά, καλό είναι να υποστηρίζεται η προσπάθεια όλων όσων παλεύουν για τους δικούς τους στόχους και, πόσο μάλλον, των ΑμεΑ που καταβάλλουν μεγαλύτερο κόπο, χωρίς, όμως, να απαιτούν κάτι περισσότερο σε σχέση με τους αθλητές/-τριες ολυμπιακών αγώνων. Όλοι έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.

8.2. Συμπεράσματα ερωτηματολογίων

Πραγματοποιώντας μία έρευνα, η γνώμη του κοινού είναι πολύ χρήσιμη για τη διεξαγωγή συμπερασμάτων. Έτσι, λοιπόν, μοιράζοντας ερωτηματολόγια, με ερωτήσεις σχετικές με το θέμα της πτυχιακής εργασίας, καταλήξαμε σε κάποια συμπεράσματα. Ως επί το πλείστον, το κοινό υποστηρίζει και στέκεται δίπλα στα ΑμεΑ κι όχι «απέναντι» από αυτά τα άτομα. Πολλοί επιθυμούν να γίνουν αλλαγές, έτσι ώστε να διευκολύνουν τη ζωή και το έργο των παραολυμπιακών αθλητών/-τριών και γενικότερα των ΑμεΑ. Έγινε φανερό μέσα από τις απαντήσεις που δόθηκαν, πως το κοινό θα ήθελε τα χαρακτηριστικά της δημοσιογραφικής συμπεριφοράς απέναντι στα ΑμεΑ να είναι  η ακεραιότητα, η αμεροληψία, η ευγνωμοσύνη και η ισονομία.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν, βέβαια, κι αυτοί οι οποίοι χλευάζουν και σχολιάζουν αρνητικά τα ΑμεΑ. Κάτι τέτοιο φαίνεται και από το σύνολο των απαντήσεων το οποίο δείχνει ότι τα ΜΜΕ αντιμετωπίζουν τα ΑμεΑ με οίκτο, διακριτικότητα και φιλανθρωπία. Σε άλλη περίπτωση οι λέξεις «διακριτικότητα» και «φιλανθρωπία» θα είχαν θετικό πρόσημο. Στην προκειμένη, όμως, περίπτωση παίζουν αρνητικό ρόλο, εξαιτίας του ότι με αυτόν τον τρόπο γίνεται αντιληπτό πως τα ΜΜΕ αδιαφορούν και χρησιμοποιούν τα άτομα με αναπηρία για μεγαλύτερη τηλεθέαση και δημιουργία συναισθημάτων λύπησης. Αυτό, όμως, δεν είναι κάτι που επηρεάζει το γενικό σύνολο απόψεων των πολιτών προς τα ΑμεΑ. Σιγά σιγά, όλο και περισσότεροι είναι αυτοί που μεριμνούν για την εξάλειψη ρατσιστικών συμπεριφορών.

8.3. Γενικά συμπεράσματα

Στις μέρες μας, έχει παρατηρηθεί μία στροφή της κοινωνίας προς τα θέματα που αφορούν άτομα με αναπηρία. Η ένταξη των ατόμων με αναπηρία σε μία κοινωνία με ίσα δικαιώματα, ισότιμη και χωρίς διακρίσεις, αποτελεί ένα σημαντικό ζητούμενο. Μέσω της δημοσκόπησης που πραγματοποιήθηκε για την παρούσα έρευνα διαπιστώσαμε πως τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζονται με το αίσθημα της φιλανθρωπίας, κάτι το οποίο έχει επικρατήσει στις μέρες μας ως «κράτος φιλανθρωπίας» και διογκώνεται όλο και περισσότερο. Επιπλέον, η έλλειψη ακεραιότητας, σύμφωνα με το κοινό, επηρεάζει άμεσα τη συμπεριφορά των ΜΜΕ απέναντι στα ΑμεΑ. Η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας προς τα άτομα με αναπηρία θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη και όχι, όπως θεωρεί το κοινό, να αντιμετωπίζονται με συμπόνια και οίκτο λόγω της αναπηρίας τους. Όλοι έχουν δικαίωμα στη ζωή και το δικαίωμα αυτό είναι αξίωμα. Κάθε άνθρωπος, από τη φύση του, είναι φτιαγμένος να οραματίζεται το μέλλον, να ανοίγει τα φτερά του, τις ελπίδες και τα όνειρά του. Το μόνο που χρειάζεται για κάτι τέτοιο είναι να έχουν δίπλα τους άτομα, τα οποία θα τους βοηθήσουν να πετάξουν όλο και πιο ψηλά, θα τους εμψυχώσουν για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις εκάστοτε συνθήκες της κοινωνίας.

8.4. Μελλοντικές προοπτικές

Η έκβαση της έρευνας είναι πως ο μόνος τρόπος για μία κοινωνία χωρίς ρατσιστικές διακρίσεις, αποκλεισμούς και αρνητικά σχόλια προς τα άτομα με αναπηρία, είναι η ριζική αλλαγή στον τρόπο σκέψης των ατόμων. Η αλλαγή αυτή θα πρέπει να ξεκινήσει από τα πολύ αρχικά στάδια. Κάτι τέτοιο σημαίνει πως το κράτος, πρώτο από όλους, θα πρέπει να πάρει τα κατάλληλα μέτρα, ώστε τα άτομα με αναπηρία να απολαμβάνουν τη ζωή τους όπως όλοι οι υπόλοιποι. Φανταστείτε πόσο διαφορετικά και ταυτόχρονα πόσο ίδια θα είναι η ζωή των ΑμεΑ με τα υπόλοιπα άτομα. Αλλαγές πρέπει να πραγματοποιηθούν σε βασικούς τομείς, όπως στην εκπαίδευση, στην υγεία, την εργασία, στις μεταφορές/μετακινήσεις και στην προκειμένη περίπτωση στον αθλητισμό. Η δημιουργία δημόσιων δομών άθλησης για ΑμεΑ, καθώς και η κάλυψη των πραγματικών αναγκών αποτελεί ένα επείγον ζήτημα, το οποίο και πρέπει άμεσα να λυθεί. Τα ΑμεΑ θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε μία ζωή με δικαιώματα στον αθλητισμό.

Όσον αφορά, τώρα, το μέλλον των ΑμεΑ καλό θα ήταν να πραγματοποιηθεί έρευνα σχετικά με το κατά πόσο έχει αλλάξει η συμπεριφορά αντιμετώπισης των παραολυμπιακών αθλητών/-τριών από τα ΜΜΕ στους επόμενους παραολυμπιακούς αγώνες του Τόκυο το 2020. Επιπλέον, ένα άλλο ζητούμενο το οποίο θα ήταν χρήσιμο να μελετηθεί είναι μία έρευνα που θα αφορά τις χρηματικές απολαβές των αθλητών/-τριών παραολυμπιακών αγώνων. Τέλος, θα μπορούσε να διαξαχθεί έρευνα σχετικά με τη ψήφιση κάποιου νομοσχεδίου που αφορά τη βελτίωση στον τομέα των ΑμεΑ και της αντιμετώπισης αυτών.

Βιβλιογραφία

Ιωαννίδης Κ., «Νέο λεξικό της γλώσσας μας», εκδόσεις ΑΙΓΑΙΟ.

Τσουνάκος Όθων, «Παραολυμπιακοί αγώνες», εκδόσεις Ηλιοτρόπιο.

Δικτυογραφία

Νέα Ελληνική γλώσσα 2006-2008, διαθέσιμο: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%80%CE%B7%CF%81%CE%AF%CE%B1&dq=

Π.Ο.Υ. 2016, διαθέσιμο: http://www.life2day.gr/2016/06/p-o-u-sugklonistika-stoicheia-gia-ta-atoma-me-anapiria/

Eurostat/W.H.O. 2016, διαθέσιμο: http://www.ameaplus.gr/%CF%84%CE%B1-%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CE%B1-%CF%83%CE%B5-%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B8%CE%BC%CE%BF%CF%8D%CF%82

Κέλπης Χ. 2014, διαθέσιμο: https://www.pemptousia.gr/2014/09/anapiria-ke-dismorfia-ston-archeo-el/

Iatronet.gr 1999-2018, διαθέσιμο: http://www.iatronet.gr/iatriko-lexiko/anapiria-anikanotita.html

Αναπηρία, ορισμοί και όροι, διαθέσιμο: http://compus.uom.gr/EDU129/document/Uliko_apo_Eishghseis_mathhmatwn/Diafaneies_Power_Point/Anaphria.pdf

Κατηγορίες αναπηρίας 2015, διαθέσιμο: http://www.i-diadromi.gr/2015/12/blog-post_88.html

Κερασιώτης Θ., Κομποθανάσης Ν., Λαζαρίδης Θ. 2011, διαθέσιμο:  http://gym-istiaias.eyv.sch.gr/mathites/paraolumpiakoi_agwnes.pdf

Sports 2016, διαθέσιμο: http://www.cretalive.gr/sports/paraolympiakoi-agones-pos-katatassontai-oi-athlhtes-oles-oi-kathgories

Ελληνική Παραολυμπιακή Επιτροπή, 2016, διαθέσιμο: http://www.paralympic.gr/%CE%BF%CE%B9-%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CF%87%CE%BF%CE%B9/

Newsit 2016, διαθέσιμο: http://www.newsit.gr/athlitika/Paraolympiakoi-2016-I-teliki-thesi-tis-Elladas-ston-pinaka-ton-metallion/654666

Μ.Μ.Ε. 2012, διαθέσιμο: http://tassos-filologos.blogspot.gr/2012/12/blog-post_30.html

Οι θετικές και αρνητικές επιπτώσεις των ΜΜΕ 2016, διαθέσιμο:

https://www.scribd.com/doc/49638812/%CE%9F%CE%B9-%CE%B8%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B1%CF%81%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%80%CF%84%CF%8E%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%9C%CE%9C%CE%95

Newsroom Aμεα / Μ.Μ. 2016, διαθέσιμο: http://www.newsitamea.gr/anapiriaprokatalipsi-ke-stereotipa/

Ευχαριστίες 

Αρχικά, για την διεκπεραίωση της παρούσας εργασίας θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέπων καθηγητή μου, κ. Γεώργιο Ηλιάδη, που με την πολύτιμη βοήθειά του και τις γνώσεις του καταφέραμε να έχουμε αυτό το αποτέλεσμα.

Επίσης, η οικογένειά μου έπαιξε σημαντικό ρόλο καθ’ όλη τη διάρκεια εκπόνησης της πτυχιακής μου εργασίας. Της οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ για την στήριξη και την ηθική εμψύχωση όλο αυτό το διάστημα.

Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους βοήθησαν να έρθει εις πέρας η παρούσα έρευνα, τους φίλους και συμφοιτητές μου, τον Γεράσιμο Λιγνό, τον κ. Ματθαίο Κακούρη, που με τη βοήθειά του κατάφερα να έρθω σε επαφή με τους δημοσιογράφους, τον κ. Γρηγόρη Παπαβασιλείου και τον κ. Βασίλη Κωνσταντόπουλο, οι οποίοι με τη σειρά τους, με υπομονή και σύνεση, βοήθησαν με τις συνεντεύξεις, τον κ. Αλέξανδρο Καραϊωσήφ και την ομάδα του, όπως επίσης και όλα τα άτομα που απάντησαν στα ερωτηματολόγια.

 Λίγα λόγια για τη συγγραφέα:

     Η Μαραντίδου Αθηνά είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ψηφιακών Μέσων & Επικοινωνίας

(Πρόγραμμα Σπουδών Δημοσίων Σχέσεων & Επικοινωνίας) του Ανώτατου Τεχνολογικού Ιδρύματος Ιονίων Νήσων που εδρεύει στο Αργοστόλι. Κατάγεται και ζει μόνιμα στη Βέροια. Η παρούσα εργασία αποτελεί την πτυχιακή της εργασία που εκπονήθηκε τον Ιούνιο του 2018 υπό την επίβλεψη του Καθηγητή κ. Ηλιάδη Γεώργιου.

Contact: amarant@outlook.com.gr

ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΒΡΕΙΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΚΑΤΕΒΑΣΕΤΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕ ΜΟΡΦΗ .PDF:

«Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΜΕ»