Το κατεστραμμένο σώμα

Το κατεστραμμένο σώμα

 

Κολίσογλου Ανδρέας

Ψυχολόγος

 

   Στις μέρες μας δείχνει να επικρατεί η νοοτροπία της γρήγορης και χωρίς κόπο επίτευξης του «ιδανικού σώματος» έναντι των ενδεχόμενων κινδύνων για την υγεία, που ενέχει η απότομη μεταβολή της σωματικής κατάστασης. Η κατανάλωση προϊόντων αδυνατίσματος, για γρήγορη απώλεια βάρους, η κατανάλωση πρόσθετων συμπληρωμάτων διατροφής, για γρήγορη αύξηση της μυϊκής μάζας, η κατανάλωση προϊόντων και υπηρεσιών αισθητικής, που χρησιμοποιούνται για να κρύψουν από το σώμα τις υποτιθέμενες ατέλειες και τα σημάδια από το πέρασμα του χρόνου, είναι μερικά από τα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τις θυσίες στις οποίες υπόκειται το σώμα στο βωμό της υλοποίησης του αποκαλούμενου «ιδανικού σώματος». 
   
   Κάθε επιμέρους ομάδες των δυτικών κοινωνιών έχουν θεσπίσει ρητούς ή άρρητους κανόνες στον τρόπο διαχείρισης του σώματος και ορίζουν τις κατά περίπτωση ιδανικές αναλογίες του. Άλλους κανόνες ακολουθούν οι αθλητές, άλλους οι χορευτές, άλλους οι ηθοποιοί, άλλους τα μοντέλα ομορφιάς και ούτω καθεξής. Οι αθλητές/αθλήτριες της ενόργανης γυμναστικής και οι  χορευτές/χορεύτριες αναζητούν στην πλειοψηφία τους ένα λεπτό και ευλύγιστο σώμα, σε αντίθεση με όσους ασχολούνται με το Bodybuilding ή την άρση βαρών, που το ζητούμενο είναι η αύξηση του μυϊκού όγκου. Όσοι και όσες ασχολούνται ως μοντέλα οίκων μόδας ή οι ηθοποιοί έχουν ως πρότυπο το αποστεωμένο σώμα. Δεν είναι λίγες οι φορές που ηθοποιοί, χορεύτριες ή μοντέλα έχουν βρεθεί αντιμέτωποι/ες με διατροφικές διαταραχές ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις για όσους κάνουν πρωταθλητισμό ή Bodybuilding, να χρησιμοποιούν παράνομες ή επικίνδυνες για την υγεία τους ουσίες. 
     Το αποκορύφωμα της κοινωνικής υποκρισίας γύρω από την χρήση επικίνδυνων ή παράνομων ουσιών, αποτελούν οι μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις τύπου Ολυμπιακών Αγώνων, όπου η χρήση τους ναι μεν είναι κατακριτέα άλλα θεωρείται ταυτόχρονα και απαραίτητη, για να επιτευχθούν οι διακρίσεις των αθλητών. Η αλλαγή της λίστας των νόμιμων και παράνομων ουσιών, δεν αλλάζει την λογική που έχει επικρατήσει και θέλει ο δρόμος για την επιτυχία, σε επίπεδο, εθνικών, πανευρωπαϊκών ή παγκόσμιων αγώνων, να ανοίγει μόνο μέσω της χρήσης αυτών. Κάτω από αυτές τις συνθήκες το σώμα έχει μετατραπεί σε ένα σχέδιο προς υλοποίηση (The Body as Project, όπως αναφέρει η κοινωνιολογία του σώματος), όπου διάφορες ειδικότητες ιατρών, φαρμακευτικές εταιρίες και άλλοι, μέσα από την διάθεση των υπηρεσιών τους ή των προϊόντων τους υπόσχονται ότι μπορούν να το μεταμορφώσουν με τέτοιο τρόπο ώστε αυτό να αποτελέσει μέσω κοινωνικής ανέλιξης. Αυτός που κάνει Bodybuilding μπορεί να θεωρεί ότι με την μεταμόρφωση του σώματος του θα αποκτήσει κύρος, αναγνωσιμότητα και επιτυχίες στον ερωτικό τομέα. Οι χορευτές και η ηθοποιοί μπορεί να θεωρούν ότι διατηρώντας το σώμα τους στις ιδανικές αναλογίες θα έχουν περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες και επιτυχίες, ενώ αυτοί που κάνουν πρωταθλητισμό μπορεί να θεωρούν ότι ενδεχόμενες επιτυχίες θα φέρουν αναγνώριση των κόπων τους και οικονομικά προνόμια. 
     Τέλος όσοι ασχολούνται πέρα από το μέσο όρο με το σώμα τους προαιρετικά, μπορεί απλά να θέλουν να πιστεύουν ότι έτσι υπερτερούν του διπλανού τους και μπορεί να έχουν περισσότερες ευκαιρίες κοινωνικής ανέλιξής ή  περισσότερα like στον λογαριασμό κοινωνικής δικτύωσης τους. Όλοι οι εμπλεκόμενοι με την φιλοσοφία περί «ιδανικού σώματος» δεν διαθέτουν απαραίτητα παράνομα προϊόντα ή υπηρεσίες, αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι η κοινωνία μας αντιλαμβάνεται την αποδεκτή για το σώμα διαχείριση, μέσω της χρήσης διαφόρων σκευασμάτων ή της λήψης κάποιων συγκεκριμένων υπηρεσιών, έναντι αμοιβής. Σύμφωνα με ομολογία κάποιου αθλητή του Bodybuilding, που έκανε χρήση ουσιών, για να αποκτήσει το επιθυμητό για αυτόν σώμα, ξόδευε μηνιαίο εισόδημα 500-1500 ευρώ. Σε επίπεδο πρωταθλητισμού μπορεί να φανταστεί κανείς πόσο σημαντική είναι μια διάκριση για αθλητές, προπονητές και χορηγούς ακόμα και αν αυτή επιτυγχάνεται με αθέμιτα μέσα, που συνήθως αποτελούν το κοινό μυστικό για όσους κάνουν πρωταθλητισμό. Αν θέλουμε πραγματικά να απαλλαγούμε από το πρόβλημα των παράνομων ουσιών, οφείλουμε  να το αντιμετωπίσουμε ως κοινωνικό και όχι ως ατομικό πρόβλημα. Έτσι θα έχουμε την δυνατότητα να  ξετυλίξουμε το νήμα από την αρχή. 
    Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο όσους κάνουν πρωταθλητισμό. Η κουλτούρα της αυτοκαταστροφής του σώματος, με την χρήση ή την κατάχρηση ουσιών δεν είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας μας, η οποία με τις επιλογές της μπορεί να οδηγηθεί ακούσια προς αυτή την κατεύθυνση. Φυσικά και το μεμονωμένο άτομο δεν απαλλάσσεται από την ευθύνη των επιλογών του. Σε καμία περίπτωση όμως, δεν δεχόμαστε άκριτα την λογική που θέλει το άτομο ως έρμαιο του κοινωνικού περίγυρου. Το άτομο είναι έρμαιο των αποφάσεων του και όχι της κοινωνίας, ακόμη και αν αυτές του τις αποφάσεις της πήρε ενταγμένο στο μικρόκοσμο των ομάδων των οποίων ανήκει.

Πηγή: psykapa.gr 


Λίγα λόγια για τον συγγραφέα: 

Ο Ανδρέας Κολίσογλου γεννήθηκε το 1977 στην Αθήνα. Σπούδασε Ψυχολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και ασχολείται με το χορό και το θέατρο από το 2002, γιατί όπως πιστεύει ο ίδιος ως Ατομο με Αναπηρία, μέσω των παραστατικών τεχνών δίνεται η δυνατότητα στην κοινωνία να αναθεωρήσει τα στερετότυπα της γύρω από την αναπηρία. Είναι ιδρυτής της ιστοσελίδας Ψκ (Ψυχολογία στην Κοινωνία) και διατηρεί γραφείο στην Αθήνα (Πετρούπολη).

Επικοινωνία: contact@psykapa.gr 
                       facebook.com/psykapa.gr